Κ. Νοτοπούλου στο “Π”: Αναπηρία στην Ελλάδα του 2025
–Να περάσουμε από τις εξαγγελίες στην πράξη
Της
ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΝΟΤΟΠΟΥΛΟΥ
Βουλευτού ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Α’ Θεσσαλονίκης
Τον Μάιο του 2024, λίγο πριν από τις ευρωεκλογές, ακούσαμε το σύνθημα «Μία Ελλάδα με όλους, για όλους» και είδαμε την παρουσίαση μιας «Εθνικής Στρατηγικής» για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Για λίγες εβδομάδες, το μέλλον έμοιαζε να ανοίγει. Έναν χρόνο αργότερα, όμως, η εικόνα είναι πολύ πιο γήινη: Οι υποσχέσεις κρέμονται στον αέρα, ενώ η καθημερινότητα χτίζεται με σκαλοπάτια, εμπόδια και αριθμούς που δύσκολα αμφισβητούνται.
Τα σκληρά δεδομένα
Σχεδόν ένας στους τέσσερις ενήλικες –το 23,1%– ζει με κάποια μορφή αναπηρίας. Από αυτούς, περίπου ένα εκατομμύριο έχουν σοβαρή αναπηρία.
Και όμως η Πολιτεία τους συμπεριφέρεται σαν να πρόκειται για ανθρώπους περιθωριακούς. Το 2022, η Ελλάδα διέθεσε μόλις 0,92% του ΑΕΠ για κοινωνική προστασία ατόμων με αναπηρία. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, ο μέσος όρος είναι 1,96%. Δύο φορές πάνω. Αν η κοινωνική προστασία είναι γέφυρα, εδώ λείπει το μισό της μήκος.
Η οικονομική πίεση είναι απτή: Το 44,5% των ατόμων με μερική ή σοβαρή αναπηρία δεν καταφέρνει να καλύψει βασικά έξοδα. Στην ΕΕ, το ποσοστό αυτό είναι μόλις 10,2%. Ένας στους δύο εδώ, ένας στους δέκα εκεί. Αυτό δεν είναι απλώς στατιστική απόκλιση, είναι χάσμα που χωρίζει ζωές.
Στην εργασία η κατάσταση είναι εξίσου αποθαρρυντική. Το 2024, η Ελλάδα βρέθηκε τρίτη στην ΕΕ στην ανεργία ατόμων με αναπηρία. Οι «νέες ευκαιρίες» που εξαγγέλθηκαν έμειναν σε τίτλους ανακοινώσεων.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, η απομόνωση βαραίνει: Το 2022, το 22,4% των ανθρώπων με αναπηρία στη χώρα μας ένιωσε κοινωνικά αποκλεισμένο. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος, 12,9%. Ένας στους πέντε στην Ελλάδα δηλώνει ότι είναι έξω από το κοινό τραπέζι.
Το πρόγραμμα μένει ημιτελές
Το πρόγραμμα του προσωπικού βοηθού ήταν η μεγάλη σημαία αλλαγής. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε 2.000 ωφελούμενους, αλλά καλύπτει περίπου 1.500. Και τα παιδιά κάτω των 16 μένουν απ’ έξω. Το αποτέλεσμα; Η φροντίδα βαραίνει τις οικογένειες – χωρίς εισόδημα, χωρίς ένσημα, χωρίς δίκτυο στήριξης.
Οι νόμοι μένουν στα χαρτιά
Το 2022 ψηφίστηκε ο ν. 4997, για την προσβασιμότητα. Σήμερα, τρία χρόνια μετά, η εικόνα στους δρόμους είναι αποκαρδιωτική. Ράμπες που οδηγούν σε τοίχους. Λεωφορεία με ανενεργούς μηχανισμούς. Υπηρεσίες που λειτουργούν σαν να απευθύνονται αποκλειστικά σε «αρτιμελείς». Οι νόμοι υπάρχουν, αλλά παραμένουν ωραία κείμενα σε ΦΕΚ.
Τι σημαίνει πραγματική στρατηγική
Αν η «εθνική στρατηγική» θέλει να πάρει σάρκα και οστά, χρειάζεται σχέδιο που δεν θα χωράει μόνο σε Powerpoint. Χρειάζεται:
• Αναβάθμιση του ΕΣΥ με χρηματοδότηση για θεραπείες, αποκατάσταση και ψυχική υγεία.
• Στήριξη οικογενειών – φροντιστών με εισόδημα, ασφάλιση και ανάσες ανακούφισης.
• Συμπεριληπτική εκπαίδευση, από τον παιδικό σταθμό έως το πανεπιστήμιο.
• Στόχους προσλήψεων για άτομα με αναπηρία σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, με αξιολόγηση ανά εξάμηνο.
• Πόλεις και υπηρεσίες χωρίς εμπόδια, με πραγματικούς ελέγχους και κυρώσεις.
• Πολιτικές που σέβονται τις διαγνώσεις ως εργαλεία πρόσβασης, όχι ως ταμπέλες που παγώνουν τη ζωή.
Η Ελλάδα του 2025 δεν έχει ανάγκη άλλες εξαγγελίες.
Χρειάζεται αλλαγές.
Η απλή ερώτηση που πρέπει να ακούγεται ξανά και ξανά: «Τι άλλαξε;».
Όσο το αναπηρικό κίνημα δεν παίρνει τις απαντήσεις που πρέπει από την Πολιτεία, η «εθνική στρατηγική για την αναπηρία» δεν θα είναι στρατηγική, αλλά σύνθημα αποκλεισμού. Και κοροϊδία.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ
