Η νέα κατάσταση στη Μέση Ανατολή, ο Νετανιάχου και ο Μητσοτάκης – Του Ν. Στραβελάκη

–Μαθήματα για υπερφίαλους και υποτακτικούς…

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Συγχωρήστε μου τον προσωπικό τόνο, αλλά έχω αγανακτήσει με την πολιτική και την πολιτική προπαγάνδα του κράτους του Ισραήλ. Δεν φτάνει που εδώ και δύο χρόνια κάνουν –μπρος στα μάτια μας– συστηματική γενοκτονία του παλαιστινιακού λαού, εμφανίζονται τώρα ως θύματα πυραυλικών επιθέσεων του Ιράν, στο οποίο όμως αυτοί επιτέθηκαν πρώτοι.

Συγκεκριμένα, τη νύχτα της 12ης προς 13η Ιουνίου 2025, το Ισραήλ προχώρησε σε εναέριες επιθέσεις, με στόχο τις εγκαταστάσεις του «ιρανικού πυρηνικού προγράμματος» αλλά και την ιρανική ηγεσία.

Πολλοί θεωρούν ότι η συγκεκριμένη επίθεση συνιστά αλλαγή σελίδας στον τρόπο που κινείται το Ισραήλ στη Μέση Ανατολή. Συγκεκριμένα, μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι το Ισραήλ είναι ένας χωροφύλακας των Αμερικανών στην περιοχή. Η συγκεκριμένη επίθεση, όμως, την ώρα που το Ιράν βρίσκεται ή μάλλον βρισκόταν σε απευθείας διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για το πυρηνικό του πρόγραμμα, δείχνει ότι επιδιώκει να παρέμβει αυτοτελώς στα τεκταινόμενα. Είναι σαν να λέει στις ΗΠΑ ότι η όποια συμφωνία ή μεταβολή των ισορροπιών στη ευαίσθητη αυτή περιοχή θα πρέπει να έχει τη συναίνεσή του, διαφορετικά θα την υπονομεύσει ευθέως, όπως και έκανε.

Σε αυτήν την υπερφίαλη στάση του Ισραήλ παίζει ρόλο η οικονομική κατάσταση της χώρας, η ακροδεξιά κυβέρνηση Νετανιάχου αλλά και η σημερινή ηγεσία των ΗΠΑ. Αναφορικά με την οικονομική κατάσταση, το boom που ακολούθησε την περίοδο του Covid μοιάζει να χάνει τη δυναμική του. Παρόλο που η οικονομία του Ισραήλ συνεχίζει να μεγεθύνεται, οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου εμφάνισαν μείωση 1,5% και 7% το 2023 και το 2024, αντίστοιχα. Η μεγέθυνση μοιάζει να συντηρείται από την κρατική κατανάλωση (αύξηση 13% το 2024), που με τη σειρά της χρηματοδοτεί την πολεμική κινητοποίηση. Ο ακροδεξιός συνασπισμός που κυβερνά τη χώρα, υπό τον Νετανιάχου, βρήκε στον πόλεμο το καλύτερο αντίδοτο στο λαχάνιασμα της οικονομίας αλλά και στην προώθηση των επιδιώξεών του για επιβολή αυταρχικών / αντιδημοκρατικών μεταρρυθμίσεων στη χώρα. Βέβαια, όλα αυτά δεν θα ήταν εύκολα χωρίς τη σημερινή ηγεσία των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ, που επιδιώκει τον προσωπικό του πλουτισμό με τον εκτοπισμό των Παλαιστίνιων από τη Λωρίδα της Γάζας και τη μετατροπή της σε resort.

Είναι χαρακτηριστικό το ότι ο Τραμπ, παρά την αρχική του αμηχανία, στήριξε τις ισραηλινές επιθέσεις, ενώ έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο πολεμικής εμπλοκής των ΗΠΑ. Στο τελευταίο σίγουρα έχει παίξει ρόλο η παταγώδης αποτυχία της ισραηλινής πυραυλικής ασπίδας να αναχαιτίσει τους ιρανικούς πυραύλους.

Όμως, το πιο ενδιαφέρον νέο στοιχείο της ισραηλινής παρέμβασης είναι σίγουρα η προπαγάνδιση της ανατροπής του ιρανικού θεοκρατικού καθεστώτος και η επιδίωξη της παλινόρθωσης της δυναστείας των Παχλεβί. Πέρα από το σχεδόν αστείο, μια χώρα των 9,5 εκατομμυρίων, όπως το Ισραήλ, να θέλει να επιβάλει τον προσανατολισμό μιας χώρας των 100 εκατομμυρίων, όπως το Ιράν, η συγκεκριμένη κίνηση ξεφεύγει από το πεδίο της προπαγάνδας. Είναι σαφές ότι αυτό που αρχικά είπε ο Νετανιάχου στον Τραμπ είναι ότι με την επίθεση στο Ιράν θα φύγει από το κέντρο της δημόσιας συζήτησης η γενοκτονία των Παλαιστινίων και θα μεταφερθεί το ενδιαφέρον στην αντιπαράθεση με το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν, που, δικαιολογημένα, δεν χαίρει και μεγάλης συμπάθειας στη Δύση. Από εκεί, όμως, μέχρι το να καθορίσει το Ισραήλ το πολιτικό σκηνικό στη Μέση Ανατολή η απόσταση είναι μεγάλη.

Προσωρινά, οι υπόλοιπες δυνάμεις, εξαιρουμένης της Ρωσίας, που έσπευσε να στηρίξει το Ιράν, αντιμετωπίζουν αμήχανα τις εξελίξεις. Η μόνη χώρα εκτός των ΗΠΑ που τάχθηκε αναφανδόν υπέρ του Ισραήλ είναι η Ελλάδα. Το εγχώριο πολιτικό και επιχειρηματικό κατεστημένο μάλιστα μοιάζει να αγωνιά να πείσει τους Ισραηλινούς για το πόσο καλός και αφοσιωμένος σύμμαχος είναι.

Είναι χαρακτηριστικό ότι όλα τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένης της κρατικής ΕΡΤ, αναπαράγουν σχεδόν αυτούσια την προπαγάνδα του Ισραήλ, τόσο σε στρατιωτικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, και μάλιστα σε μια κοινή γνώμη που δεν υποστηρίζει ούτε στο ελάχιστο την ισραηλινή πολιτική. Νομίζω ότι πρέπει να αναλάβουμε ενεργητικότερο ρόλο, ώστε να μαζευτούν τόσο ο Νετανιάχου όσο και ο φίλος του ο κ. Μητσοτάκης.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ