![Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ή «Follow the Money»[i] – Του Ν. Γ. Χαριτάκη](https://www.paron.gr/wp-content/uploads/2019/02/commision.jpg)
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ή «Follow the Money»[i] – Του Ν. Γ. Χαριτάκη
Υπό
Ν. Γ. ΧΑΡΙΤΑΚΗ
Πρώην Επίκουρου Καθηγητή Οικονομικών του ΕΚΠΑ
[email protected]
Η ιστορία του ΟΠΕΚΕΠΕ, αν και πρόσφατη, έχει στη βάση της τεράστιες παρενέργειες που ανατρέχουν στο παρελθόν και διαμορφώνουν τη μελλοντική λειτουργία της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Είναι, κατά τη γνώμη μου, η πρώτη φορά που μια κοινοτική παρέμβαση γίνεται αντικείμενο πολιτικού διαλόγου, με ευρύτητα προβληματισμών, στη βάση του αυταρχισμού του ελληνικού κράτους έναντι των πολιτών του.
Επειδή αντιλαμβάνομαι ότι για πολλούς αναγνώστες η λέξη «αυταρχισμός» –όταν χρησιμοποιείται για μια φιλελεύθερη δημοκρατία, όπως η χώρα μας– μπορεί να θίγει ιερά κεκτημένα, οφείλω να γίνω λίγο περισσότερο συγκεκριμένος. Η βασική μου θέση, λοιπόν, στηρίζεται στην αρχή βάσει της οποίας, αν η φιλελεύθερη δημοκρατία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με τους θεσμούς της τα προβλήματα της κοινωνίας, είναι μάλλον βέβαιο ότι θα τα αντιμετωπίσει, με τον τρόπο του, ο αυταρχισμός.
Η ιστορία του ΟΠΕΚΕΠΕ έχει τις ρίζες της στον τρόπο που η ελληνική δημόσια διοίκηση αντιμετώπιζε επί σειρά ετών τη σύγκρουση νομιμότητας μεταξύ κοινοτικού και ελληνικού θεσμικού συστήματος. Στην εφαρμογή τους, η μεθοδολογία ήταν απλή. Σε πρώτο επίπεδο, αν η παρέμβαση των κοινοτικών οργάνων οδηγούσε σε παρατυπίες από μέρους της Ελλάδος, η χώρα συμψήφιζε τις ποινές με μείωση των κοινοτικών πόρων. Η λογική ήταν «από το να πληρώσουμε, καλύτερα να μην εισπράξουμε». Σε δεύτερο επίπεδο, καθυστερούσαμε να εισάγουμε στο εθνικό δίκαιο τους κανονισμούς της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό, οι ενέργειες της ελληνικής διοίκησης πήγαιναν στα ελληνικά δικαστήρια. Απλά… «τρέχα και γύρευε». Τέλος, αν κάποιος τολμούσε να προσφύγει στα ευρωπαϊκά δικαστήρια, η δικαίωση απαιτούσε αποδοχή της από τις «ανεύθυνες ελληνικές δημόσιες υπηρεσίες».
Αυτοί δεν αναγνωρίζουν τα δικά τους λάθη, πιστεύουμε ότι θα αναγνωρίσουν τα κοινοτικά; Αυτοί άλλα λένε ενυπόγραφα στον Τύπο και άλλα εκτελούν, θα φοβηθούν να αποδεχθούν την περίπτωση να αναγνωρίσουν τα λάθη τους; Άλλωστε, πολλά από αυτά έχουν παραγραφεί ή έχουν την ενυπόγραφη έγκριση των γενικών γραμματέων ή και των υπουργών. Τρέχα, λοιπόν, και γύρευε.
Επενδυτικά σχέδια που πήραν τις προκαταβολές και ποτέ δεν ολοκληρώθηκαν. Επιδοτήσεις με πλαστά ή ακόμη και με καταπατημένα ή πλαστογραφημένα δικαιώματα. Ανεκτέλεστες κοινοτικές οδηγίες, κατά παρέκκλιση των ισχυόντων νόμων του κράτους, απλώς και μόνο με τη στήριξη της αδιάφορης διοικητικής εξουσίας για τη μη τήρηση των νόμων. Ένας κυκεώνας δικαστικών αντιδικιών χωρίς τέλος. Προσφυγές και ανακοπές επί ανακοπών. Και επειδή η οικονομική ζωή συνεχίζεται αενάως, ούτε ο θάνατος των αντιδίκων δεν οδηγούσε σε επίλυση των διαφορών. Δεν είναι τυχαίο ότι πλήθος κληρονομικών και άλλων διαφορών οδηγεί σήμερα στο να υπάρχει ένα σύνολο παγωμένων και ανενεργών περιουσιακών στοιχείων.
Για τους οικονομολόγους, μία ημέρα απεργίας του εργατικού δυναμικού συνεπάγεται συγκεκριμένη και εκτιμώμενη ζημία της χώρας στο ΑΕΠ. Έχει, αναλογίζομαι, αναρωτηθεί ένας δημόσιος λειτουργός πόσο στοιχίζει στη χώρα η επί σειρά ετών αδράνεια των σχολαζουσών περιουσιών ή ακόμη και όλες εκείνες που παραμένουν αδρανείς σε εκκαθάριση;
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία απαίτησε από το Ελληνικό Δημόσιο και την κυβέρνηση να ελέγξει από μόνη της την καταγγελία στην εφαρμογή των κοινοτικών οδηγιών. Απλώς αν τηρούνται οι κοινοτικές οδηγίες όσον αφορά τη διαχείριση των κοινοτικών πόρων από την κυβέρνηση. Θέλουν να γνωρίζουν αν τηρήθηκαν οι κανονισμοί, και, αν δεν τηρήθηκαν, να αποδοθούν οι ευθύνες.
Σε πρώτη φάση, να βρεθούν όσοι πλούτισαν παράνομα σε βάρος των ευρωπαίων εταίρων και, σε δεύτερη φάση, να εισπραχθεί και να επιστραφεί το ποσό της ποινής. Εδώ, όμως, αρχίζουν τα προβλήματα.
Ας υποθέσουμε ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει δίκιο. Ωστόσο, η μεν ποινή που πρέπει να επιστραφεί στον κοινοτικό προϋπολογισμό είναι 450 εκατ. ευρώ, ενώ το ποσό που παράνομα έχει εισπραχθεί είναι 3,7 δισ. ευρώ. Επίσης, οι προκαταβολές για ανεκτέλεστα έργα από το 2004 μέχρι σήμερα ήταν 1,2 δισ. και οι εισπράξεις ή τα δάνεια που έχουν δοθεί από τις τράπεζες, αλλά δεν έχουν καλυφθεί από εγγυήσεις των ιδιωτών και δεν έχουν εκκαθαριστεί, είναι 7,2 δισ. Αν, στο μεσοδιάστημα, όλοι αυτοί οι ιδιώτες μεταβίβασαν την ιδιωτική τους περιουσία ως γονική παροχή στα παιδιά τους ή ακόμη και σε συζύγους, συντρόφους ή μελλοντικούς κληρονόμους; Αν πολλοί από αυτούς είναι γνωστοί, γιατί μόνο επώνυμοι έχουν την άνεση να επικοινωνούν τηλεφωνικά χωρίς περιορισμούς, έστω κι αν καταγράφονται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, τι γίνεται;
Και καλά αυτό που γίνεται με τους ιδιώτες. Με τους δημόσιους λειτουργούς, που μέχρι τώρα διαχειρίστηκαν τη θεσμική αδυναμία μεταξύ των αρμοδιοτήτων της εθνικής έναντι της κοινοτικής νομιμότητας, τι μπορεί να γίνει; Όταν πιάνει φωτιά ένα δάσος ή τρακάρουν δύο τρένα, θα βρούμε τη λύση κάποια στιγμή. Στην περίπτωση όμως που η αδιαφορία υπηρεσιακών και άλλων παραγόντων στη διαχείριση κοινοτικών πόρων, σε συμπαιγνία με επιτήδειους ιδιώτες, επιτρέπει να χρεώνουν τους φορολογούμενους σε ανάπτυγμα γενεών, τι γίνεται; Η, καλύτερα, «τις πταίει»;
Ειλικρινά, δεν γνωρίζω πώς θα αντιμετωπίσει η Βουλή αυτό το θέμα. Είναι ένα θέμα που ξεκίνησε το 1980 και συνεχίστηκε μέχρι πρόσφατα. Είναι ένα θέμα που στηρίχθηκε στη νομιμότητα του εσωτερικού έναντι του ευρωπαϊκού δικαίου. Είναι ένα θέμα που η χώρα, και ευτυχώς δεν είναι η μόνη, ξέχασε να το ξεκαθαρίσει. Είναι ένα θέμα που αφορά και την αναμενόμενη συνταγματική μεταρρύθμιση.
Η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για το θέμα του ΟΠΕΚΕΠΕ έχει να επιλύσει στην ουσία ένα πρόβλημα. Δεν είναι δυνατό να μην αποδίδονται ευθύνες στη δημόσια διοίκηση και στους ιδιώτες που δεν τηρούν τις κοινοτικές οδηγίες. Το κοινοτικό δίκαιο υπερισχύει του εθνικού, όταν αυτά συγκρούονται. Δεν μπορούμε να συμφωνούμε σε κοινοτικές οδηγίες και να μην τις εφαρμόζουμε στο εσωτερικό δίκαιο ή να μην υπάρχουν άμεσες εισαγγελικές εντολές για όσους δημόσιους και ιδιωτικούς λειτουργούς δεν τις εφαρμόζουν.
Σε τελική ανάλυση, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έκανε άριστα την αρχή. Άσκησε τα δικαιώματά της, άνοιξε κωδικούς, παρακολούθησε τηλεφωνικές επικοινωνίες και κατέγραψε τις πιθανές –κατά την εκτίμησή της– ενοχές.
Η ευθύνη της συμμόρφωσης ανήκει πλέον στην εκτελεστική εξουσία της χώρας. Ίδωμεν…
[i] «Ακολούθησε τη ροή του χρήματος»
ΤΟ ΠΑΡΟΝ
