Απ. Αποστόλου στο “Π”: Η φρανκεσταϊνική δημοκρατία είναι μπροστά μας
Του
ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ
Καθηγητή Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας
«Είναι καιρός να αντιληφθούμε ότι η διαφθορά έχει πάρει τη θέση της δημοκρατίας και η προδοσία έχει οργανωθεί σε κόμμα», υπογράμμιζε ο Τόνι Νέγκρι. Η πολιτική πλέον ορίζεται ως απόλυτη κατεξουσιότητα, τίποτε δεν την ξεπερνά, τίποτε δεν την υποκαθιστά.
Αυτή όμως η κοινωνικοπολιτική συνθήκη απαιτεί την απώλεια του παρελθόντος και μαζί όλων των ιστορικών αξιών. Το τεχνικό πεπρωμένο της νέας εποχής είναι εκείνο που περιμένει να μας περπατήσει στους καινούργιους ορίζοντες. Η νέα μορφή της πολιτικής ως τεχνική της πολιτικής διοίκησης, της διαχείρισης και της διευθέτησης γίνεται η απόλυτη συνθήκη η οποία μετατρέπει τους κυρίαρχους λαούς σε συγχυσμένη αγέλη.
Αποτελεί τη δημοκρατική ιεροεξεταστική αυτοπάθεια, η οποία δημιουργεί τους «χώρους εξαίρεσης», όπως έγραφε ο Τζόρτζιο Αγκάμπεν και φαίνεται πως στο εξής θα είναι η μόνιμη κοινωνικοπολιτική μας κατάσταση. Ακόμη και η έννοια του ρωμαϊκού habeas corpus στις μέρες μας, δηλαδή η προστασία της ελευθερίας, μας άφησε. Έγινε, με άλλα λόγια, μια μακρινή νοσταλγία, κλείστηκε στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας και μυρίζει, τώρα πια, ναφθαλίνη. Πλέον, η έννοια της δημοκρατίας συνιστά μια αντίφαση «εν τοις όροις».
Ζούμε στο νέο μοντέλο, στον νέο τρόπο της κατεξουσιαστικότητας. Δηλαδή στις κυρίαρχες δυνάμεις της βιοεξουσίας, της τεχνοεξουσίας, της νεκροπολιτικής, που αποτελούν τις νέες μορφές του κόσμου μας. Βέβαια, όλες αυτές οι εξουσιαστικές «μετατονιστικές» εκφάνσεις της φρανκεσταϊνικής δημοκρατίας μας μας είναι ήδη γνωστές από τον Ζαμιάτιν με το έργο του «Εμείς» (1921), από τον Όργουελ με το «1984» και τη «Φάρμα των Ζώων», από τον Χάξλεϋ με τον «Θαυμαστό Κόσμο», από τον Γουέλς με το «Ξύπνημα των Κοιμισμένων», από τον Λόντον με τη «Σιδερένια Φτέρνα», από τον Μπάρναμ με το έργο του «Η Επανάσταση των Διευθυντών», από τον Φίτζι, τον Τζίλας και άλλους.
Εκ των υστέρων ήρθαν ο Μισέλ Φουκώ και οι μεταγενέστεροι, όπως οι Patrice Chéreau, Paolo Virno, Georges Didi-Huberman, Paul Veyne, Martha Nussbaum, Achille Mbembe, να μας επιβεβαιώσουν τις πειθαρχικές κοινωνίες, που ήρθαν αθόρυβες, σαν τις περπατησιές των περιστεριών, να μας «υποψιάσουν» για τις κοινωνίες ελέγχου που μας δυναστεύουν και εμείς, ανυποψίαστοι, να τις παρακολουθούμε, να τις χειροκροτούμε και να τις δεχόμαστε ως χειραφετητικές δυνάμεις, ενώ αποτελούν πολιτικές κακουργίες, που μας πολιορκούν και έχουν γίνει οι γεωδυναστείες του μέλλοντος μας.
Είναι αλήθεια ότι έχουμε περάσει από το «mot d’ ordre» των πειθαρχικών κοινωνιών, με τον αριθμό μητρώου και την υπογραφή του πολίτη, στις κοινωνίες ελέγχου όπου όλα ψηφιοποιούνται στη φράση-κλειδί «mot de passé», στον κωδικό πρόσβασης (password). Όμως, η εποχή έτρεξε ακόμη περισσότερο προχώρησε στη νέα διαχείριση που καλείται governantmentalité και παντρεύεται με τον διανθρωπισμό (trashumanism), δηλαδή με τη φουτουριστική φιλοσοφία της καλιφορνέζικης ιντελιγκέτσιας, η οποία φαντασιωνόταν την αποϋλοποίηση του ανθρώπινου σώματος μέσω των ξενιστών της τεχνολογίας.
Στον ιστορικό μας χρόνο, η τεχνική, η οποία αποτελεί την πιο πλήρη εξουσιαστική δύναμη, αποδέχεται τον άνθρωπο μόνο όταν εκείνος αφομοιώνεται στη συστράτευση του συστήματος και ταυτόχρονα όταν αποδέχεται τις τεχνολογικές εξουσίες, οι οποίες γίνονται οι σκιές της λειτουργίας του.
Είναι αυτή η διανθρωπική (trashumanism) συνθήκη, όπου η ο πολίτης θα συναντά τη δια-ιατρική, τη δια-οικονομία και δια-σεξουαλικότητα, τη δια-πολιτική, τη δια-αισθητική. Εκεί δηλαδή όπου όλα θα έχουν παραδοθεί στο τεχνικό πεπρωμένο μιας επέμβασης, εκεί δηλαδή όπου πάντα θα υπάρχει μια μετάλλαξη, ένας αλγόριθμος που θα μας «λυτρώνει» από τα ερωτήματα και τις αναζητήσεις, υπακούοντας ο πολίτης σ’ έναν ριζικό αγνωστικισμό και σε μια εξουσία που δεν θα λογοδοτεί πουθενά, αλλά θα γίνεται ο «αφέντης» της εξέλιξής μας. Να, λοιπόν, που και το νέο υβρίδιο της δια-δημοκρατίας έχει ήδη μπει σε λειτουργία. Ο Ρέι Κέρζουελ έχει αναφερθεί σ’ εκείνο το υβρίδιο της δημοκρατίας που είναι η αλγοριθμική δημοκρατία και η οποία θα αντικαταστήσει στους ψηφοφόρους στις αποφάσεις τους. Ένας αλγόριθμος που θα καθορίζει όλα τα ζητήματα της ζωής μας.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ