Ν. Γρηγοράκου στο “Π”: Ο «Γκρούεζας» στοιχειώνει τη χώρα
Της
ΝΑΓΙΑΣ ΓΡΗΓΟΡΑΚΟΥ
Βουλευτού ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ Λακωνίας,
Κοινοβουλευτικής Υπεύθυνης του Τομέα Πολιτισμού
Αυτές τις μέρες, θυμηθήκαμε το σοκαριστικό βίντεο με τον Λευτέρη Αυγενάκη στο «Ελευθέριος Βενιζέλος», να φωνάζει, να σπάει εξοπλισμό του αεροδρομίου και να αναφωνεί «μην ασχολείστε, έχω ασυλία». Και όλα αυτά εξαιτίας δικού του λάθους, καθώς έχασε την πτήση του, μπερδεύοντας την πύλη επιβίβασης. Και μετά, μια μισή συγγνώμη και μια διαγραφή με ημερομηνία λήξης από την ΚΟ της Νέας Δημοκρατίας. Και κάπως έτσι γυρίζουμε στην κανονικότητα.
Όμως, το περιστατικό αυτό δεν ήταν μια προσωπική έκρηξη. Είναι αποτύπωση μιας νοοτροπίας. Είναι ο τρόπος με τον οποίο κάποιοι αντιλαμβάνονται την πολιτική και την κουλτούρα της εξουσίας. Είναι η γυμνή αλήθεια για το τι συμβαίνει όταν οι έχοντες εξουσία θεωρούν ότι ο δημόσιος χώρος, οι άνθρωποι και οι θεσμοί τούς ανήκουν. Ήταν η αυθόρμητη χειρονομία κάποιου που αισθάνεται ασφαλής, ανέγγιχτος, υπεράνω. Κάποιου που έχει μάθει πως η εξουσία δεν απαιτεί αυτοσυγκράτηση, δεν επιβάλλει κανόνες – η εξουσία δίνει άδειες. Άδειες να κάνεις ό,τι θέλεις. Άδειες να περιφρονείς κανόνες, θεσμούς, πολιτισμό, ανθρώπους.
Γιατί αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα: οι θέσεις εξουσίας, αντί να καλλιεργούν αίσθημα ευθύνης, λειτουργούν ως χώροι άτυπης ασυλίας. Αντί να διαμορφώνουν παραδειγματικές, παιδευτικές συμπεριφορές, καλλιεργούν την πεποίθηση πως μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις, αρκεί να είσαι «μέσα στο σύστημα». Το κράτος λειτουργεί ως φέουδο, ως ιδιοκτησία των κυβερνώντων. Όποιος ανήκει στους «δικούς μας» κινείται χωρίς όρια, χωρίς συνέπειες.
Δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό. Είναι μια παγιωμένη αντίληψη που διατρέχει ολόκληρο το σύστημα εξουσίας. Το βλέπουμε ξεκάθαρα και στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Τα κυβερνητικά στελέχη που τοποθετήθηκαν σε θέσεις-κλειδιά, αντί να λειτουργούν ως υπηρέτες του δημοσίου συμφέροντος, φέρθηκαν σαν να βρίσκονται στο προσωπικό τους μαγαζί. Οι υπουργοί, τα κομματικά διορισμένα στελέχη, οι κτηνοτρόφοι-κομματάρχες που αξιοποίησαν τη θέση τους για ίδιον όφελος είναι κομμάτια του ίδιου παζλ. Οι διάλογοι που βλέπουν το φως της δημοσιότητας σοκάρουν, επιβεβαιώνοντας πως έχουμε μια κυβέρνηση που θεωρεί ότι η χώρα της ανήκει.
Δεν είναι αδυναμία ή αποτυχία. Είναι επιλογή. Είναι ο τρόπος που αντιλαμβάνεται την πολιτική η σημερινή κυβέρνηση. Όχι ως υποχρέωση, αλλά ως κατάκτηση. Όχι ως καθήκον, αλλά ως ευκαιρία. Όχι ως λογοδοσία, αλλά ως παιχνίδι εξουσίας.
Οι θέσεις ευθύνης έχουν μετατραπεί σε βάθρα αλαζονείας. Η ευθύνη έχει υποχωρήσει, η λογοδοσία έχει εξαφανιστεί και στη θέση τους κυριαρχεί μια θρασύτατη πεποίθηση: «μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε γιατί κανείς δεν θα μας σταματήσει».
Και ενώ η φιγούρα του «Γκρούεζα» από την ελληνική ταινία «Υπάρχει και φιλότιμο» στοιχειώνει στην κυριολεξία τη χώρα, ένα παλιό σύνθημα της σημερινής κυβερνητικής παράταξης «σεμνά και ταπεινά» μοιάζει με ανέκδοτο. Τα συνθήματα, εξάλλου, όσο ωραία κι αν ακούγονται, δεν αλλάζουν νοοτροπίες και αντιλήψεις, όταν η εξουσία έχει ήδη εγκατασταθεί σαν ιδιοκτησία, όταν έχει καλλιεργηθεί η πεποίθηση ότι το κράτος είναι το λάφυρο των κυβερνώντων.
Η πραγματική αλλαγή δεν θα έρθει ούτε με βιαστικές συγγνώμες ούτε με προσχηματικές παραιτήσεις, όταν τα πράγματα εκτίθενται δημόσια. Δεν θα έρθει με διορθώσεις για να σωθεί το επικοινωνιακό προφίλ της κυβέρνησης. Και, δυστυχώς, δεν θα υπάρχει πάντα μια ευρωπαία εισαγγελέας να μας γλιτώνει από το πλιάτσικο. Η αλλαγή θα έρθει μόνο όταν σπάσει αυτή η αλυσίδα αλαζονείας. Όταν οι άνθρωποι της δημόσιας ζωής πάψουν να αντιλαμβάνονται την εξουσία ως προσωπικό τρόπαιο. Όταν οι θεσμικές θέσεις πάψουν να λειτουργούν ως πεδίο εξυπηρετήσεων για τους «δικούς μας» και γίνουν πραγματικά εργαλεία προσφοράς στην κοινωνία.
Μέχρι τότε, τέτοια περιστατικά ή οικονομικά σκάνδαλα θα συνεχίσουν να ξεγυμνώνουν μια ολόκληρη πολιτική νοοτροπία. Και τότε το κρίσιμο ερώτημα δεν αφορά μόνο τους κυβερνώντες. Αφορά όλους μας. Θα συνεχίσουμε να τις προσπερνάμε σαν να μη συμβαίνει τίποτα ή θα σταθούμε απέναντί τους και θα τις αμφισβητήσουμε; Θα ανεχτούμε μια εξουσία που πατά πάνω στην κοινωνία ή θα απαιτήσουμε μια εξουσία που σέβεται και λογοδοτεί;
Γιατί αν συνεχίσουμε να τις προσπερνάμε, το πρόβλημα δεν είναι πια αυτοί. Είμαστε όλοι εμείς.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ