Ποια εξέταση μειώνει τις επιπλοκές στις επεμβάσεις καρκίνου του παχέος εντέρου

Του
ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Η κακοήθεια του παχέος εντέρου αποτελεί την 2η αιτία θανάτου από καρκίνο και για τα δύο φύλα. Μετά τον καρκίνο του πνεύμονα, η συχνότητα των βλαβών του παχέος εντέρου έχει ξεπεράσει αυτή του μαστού για τις γυναίκες και του προστάτη για τους άνδρες. Σύμφωνα με τα επίσημα Ευρωπαϊκά στοιχεία, 500.000 Ευρωπαίοι διαγιγνώσκονται με κακοήθεια του παχέος εντέρου κάθε χρόνο. Σύμφωνα με αυτά τα διαθέσιμα στοιχεία, η πιθανότητα προσβολής από τη νόσο είναι 1 στους 24 ανθρώπους.

Η ραγδαία εξέλιξη της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής έχει αναμφισβήτητα σηματοδοτήσει μια κομβική αλλαγή στο χειρουργικό τοπίο, προσφέροντας ελαχιστοποίηση του χειρουργικού τραύματος, βράχυνση του χρόνου νοσηλείας και ταχύτερη ανάρρωση, διατηρώντας παράλληλα αποτελέσματα ίασης συγκρίσιμα ή και καλύτερα έναντι της «ανοικτής» χειρουργικής. 

«Η ελάχιστα επεμβατική προσπέλαση μέσω μικρών οπών (Ρομποτική και Λαπαροσκοπική) για όλες τις μεγάλες επεμβάσεις της κοιλιάς αποτελεί το παρόν και το μέλλον στη χειρουργική του πεπτικού σωλήνα.  Όργανα όπως το στομάχι, το λεπτό και το παχύ έντερο χειρουργούνται όλο και συχνότερα με σύγχρονες μεθόδους, ώστε ο ασθενής να εξέρχεται εντός 2-3 ημερών από το νοσοκομείο και να επιστρέφει στην καθημερινότητά του εντός της εβδομάδος. Ο ασθενής επιστρέφει στην εργασία του ταχύτατα χωρίς πόνο, χωρίς απώλεια αίματος, πιθανότητα μετεγχειρητικών κηλών στο μέλλον και το πιο σημαντικό είναι ότι έχουν το ίδιο ογκολογικό αποτέλεσμα με την ανοικτή χειρουργική και οι επικουρικές θεραπείες μπορούν να ξεκινήσουν σε διάστημα λίγων ημερών ώστε να μη χαθεί το «θεραπευτικό παράθυρο», επισημαίνει ο Άρης Πλαστήρας, Χειρουργός Ογκολόγος Πεπτικού, Επιμελητής Α΄ στη Χειρουργική Ογκολογική Κλινική ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας» και το Ιατρικό Κέντρο Ψυχικού, τ. Διδάσκων King’s College London (www.arisplastiras.com) και συνεχίζει:

«Η ελάχιστα επεμβατική προσπέλαση – Λαπαροσκοπική/Ρομποτική – με ταυτόχρονη διεγχειρητική ανίχνευση Λεμφαδένα Φρουρού με το πράσινο της Ινδοκυανίνης (ICG) αποτελεί το παρόν και οφείλει να είναι επιλογή στις κακοήθειες του πεπτικού συστήματος».

Το πράσινο της Ινδοκυανίνης αποτελεί μια υδατοδιαλυτή χρωστική ουσία με αμφίφιλες ιδιότητες. Η ιστορική διαδρομή της χρήσης του ICG ξεκινά από τη δεκαετία του 1950 για την αξιολόγηση της ηπατικής αιμάτωσης και της καρδιακής παροχής. Στη συνέχεια, επεκτάθηκε στην οφθαλμολογία για την αγγειογραφία του αμφιβληστροειδούς και στη νευροχειρουργική για την απεικόνιση αγγειακών ανωμαλιών και όγκων. Έκτοτε χρησιμοποιείται όλο και αυξανόμενα στη χειρουργική, στην ουρολογία και στη γυναικολογία. 

«Η ανίχνευση του λεμφαδένα φρουρού με ICG –αναφέρει ο κ. Πλαστήρας- σε συνδυασμό με την ελάχιστα επεμβατική χειρουργική και -τις υψηλής ευκρίνειας κάμερες- μας επιτρέπει να διαγιγνώσκουμε κατά τη διάρκεια της επέμβασης με ακρίβεια την παρουσία λεμφαδενικών μεταστάσεων, αποφεύγοντας τις εκτεταμένες λεμφαδενεκτομές. Η χρήση του ICG μας δίνει τη δυνατότητα αναγνώρισης ανατομικών δομών, αγγείων ή παραλλαγές αυτών κατά τη διενέργεια του χειρουργείου. Η σωστή του χρήση μας επιτρέπει την αναγνώριση υγειούς αιμάτωσης του οργάνου και των όγκων με αποτέλεσμα την εκτομή τους σε υγιή όρια». 

Η χρήση ουσιών φθορισμού έχει κερδίσει αυξανόμενη προσοχή στις χειρουργικές αίθουσες ανά τον κόσμο στις μέρες μας. Η εφαρμογή του ICG  στη χειρουργική του παχέος εντέρου και του ορθού προσφέρει αρκετά πλεονεκτήματα, συμπεριλαμβανομένης της ενδοεπεμβατικής αγγειογραφίας φθορισμού, της ανίχνευσης των διηθημένων λεμφαδένων στον καρκίνο του παχέος εντέρου με φθορισμό και της τεχνικής του προεκλεκτικού αγγειογραφικού ελέγχου, αναδεικνύοντας μικροσκοπικές δευτεροπαθείς εντοπίσεις όγκων του ήπατος με εξαιρετική ευαισθησία και ευνοώντας την αναγνώριση και ανίχνευση μικρομεταστάσεων. 

Μείωση σοβαρών χειρουργικών επιπλοκών

Όπως τονίζει ο κ. Πλαστήρας, «η χρήση του φθορισμού του ICG επιδεικνύει ελπιδοφόρα αποτελέσματα επίσης στη μείωση σοβαρών χειρουργικών επιπλοκών και κυρίως της αναστομωτικής διαφυγής που μπορεί να μειωθεί έως και 50%. Επιπλοκή που μπορεί να καθυστερήσει τις επικείμενες επικουρικές θεραπείες καθώς και να έχει σοβαρή επίπτωση στη μετέπειτα λειτουργία του εντέρου, της ουροδόχου κύστεως και της σεξουαλικής δραστηριότητας του ασθενή. Επίσης επιτρέπει την ποσοτικοποίηση της επαρκούς αιμάτωσης του παχέος εντέρου στα σημεία των αναστομώσεων, βοηθώντας έτσι στον εντοπισμό προγνωστικών δεικτών σε καταστάσεις αναστομωτικής διαφυγής μετά το χειρουργείο. Αυτή η τεχνολογία έχει τη δυναμική να μειώσει τις περιττές προφυλακτικές ειλεοστομίες – στομίες που υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων – μειώνοντας έτσι το κόστος και την ανάγκη επανεπέμβασης». 

Στη διάθεση μας βρίσκονται πλέον και νέα χειρουργικά εργαλεία που με τη χρήση υπερήχων, ραδιοκυμάτων, διπολικών διαθερμιών, laser κ.α. σκιαγραφούν ένα  σύγχρονο τοπίο εφάμιλλο μεγάλων νοσοκομείων του εξωτερικού. Καθημερινά διενεργούμε σύνθετες επεμβάσεις -για τα πλέον σοβαρά ιατρικά προβλήματα της κοιλιακής χώρας-  με καινοτόμες χειρουργικές τεχνικές που μπορούν να προσφέρουν πλήρη ίαση και ταυτόχρονα ποιότητα ζωής στους ασθενείς που προσέρχονται.

Σύμφωνα με τον κ. Πλαστήρα, «όσο ελπιδοφόρα και καινοτόμα και αν ακούγονται όλα αυτά δεν πρέπει να παραβλέπουμε τη σημασία της σωστής ιατρικής προσέγγισης σε σοβαρά προβλήματα του πεπτικού. Καμία σοβαρή επέμβαση δεν πρέπει να διενεργείται με τη λογική του υπερεπείγοντος  «χειρουργείο την επόμενη ημέρα» πριν γίνουν όλες εκείνες οι απαραίτητες εξετάσεις που θα χαρτογραφήσουν επαρκώς την έκταση του προβλήματος.

Όλοι οι ασθενείς δικαιούνται να έχουν ολοκληρωμένη προεγχειρητική διάγνωση και κατόπιν απόφασης ογκολογικού συμβουλίου να προχωρούν είτε στη σύγχρονη χειρουργική εξαίρεση είτε στην προεγχειρητική χημειο-ακτινο-ανοσοθεραπεία (αναλόγως τύπου, συμπεριφοράς, σταδίου του όγκου και βιοδεικτών) και κατόπιν στη χειρουργική εξαίρεση αυτού». 

Το ογκολογικό συμβούλιο με την παρουσία χειρουργών, ογκολόγων, ακτινοθεραπευτών, ακτινολόγων και παθολογοανατόμων εξασφαλίζει μία σωστή, ολοκληρωμένη και εξατομικευμένη θεραπεία για τον κάθε ασθενή. Πλέον στη φαρέτρα μας διαθέτουμε συγκεκριμένους βιοδείκτες-γονιδιακή χαρτογράφηση του όγκου – που πριν ή και μετά την επέμβαση μπορούν να μας υποδείξουν ποια θα είναι η σωστή εξατομικευμένη θεραπεία για τον καθένα ασθενή ξεχωριστά. Ένας από τους δείκτες αυτούς που τελευταία έχει τραβήξει αρκετό επιστημονικό ενδιαφέρον είναι η εξέταση για το κυκλοφορούν καρκινικό DNA (ctDNA) στο αίμα ασθενών με διάφορους τύπους καρκίνου ή ατόμων που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου στο μέλλον.

«Συνοψίζοντας, η φθορίζουσα αγγειογραφία με το πράσινο της Ινδοκυανίνης αντιπροσωπεύει μια σημαντική πρόοδο στην εργαλειοθήκη της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής. Η ικανότητά της να παρέχει διεγχειρητική απεικόνιση σε πραγματικό χρόνο, επιτρέπει στους χειρουργούς να ξεπερνούν ορισμένους από τους εγγενείς περιορισμούς της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής, όπως η μειωμένη άμεση οπτική επαφή και η απουσία απτικής ανατροφοδότησης. 

Οι ποικίλες εφαρμογές του ICG, όπως η ακριβέστερη εντόπιση και οριοθέτηση νεοπλασμάτων, η χαρτογράφηση της λεμφαδενικής απορροής, η απεικόνιση κρίσιμων ανατομικών δομών και η αξιολόγηση της αγγείωσης των ιστών, έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν τα μετεγχειρητικά αποτελέσματα και να μειώσουν τον κίνδυνο επιπλοκών σε ένα ευρύ φάσμα χειρουργικών επεμβάσεων. 

Παρά τις υπάρχουσες προκλήσεις, η συνεχής έρευνα και η τεχνολογική εξέλιξη αναμένεται να διευρύνουν περαιτέρω τις εφαρμογές του ICG, εδραιώνοντας τη θέση του ως ένα αναπόσπαστο εργαλείο της καινοτόμου ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής», καταλήγει ο κ. Πλαστήρας.