Γ. Σούρλας: “Έργα γραμμένα δια χειρός Ρήγα Βελεστινλή”
Τα δύο έργα “Δοκιμασμένη φιλία” (διήγημα) και “Το σαγανάκι της τρέλας” (κωμωδία) είναι γραμμένα με το χέρι του Ρήγα, όπως κατέδειξαν εμπεριστατωμένες μελέτες γραφολόγων, παλαιογράφων και ερευνητών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, που κατατέθηκαν κατά την παρουσίαση του βιβλίου του Γ. Σούρλα με τίτλο “Έργα γραμμένα δια χειρός Ρήγα”.
Τα έργα αυτά έρχονται να προστεθούν στην πλούσια εργογραφία και πολυσχιδή φυσιογνωμία του Ρήγα Βελεστινλή. Φέρουν ημερομηνία 1786 και η ύπαρξή τους έγινε γνωστή την δεκαετία του 1970 από τον Ρουμάνο ιστορικό Andrei Pippidi.
Το 1999 στη παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα “Ρήγας: ανέκδοτα έργα”, που επιμελήθηκε η Ρουμάνα Ελληνίστρια Lia-Brad Chisacof εκφράστηκαν επιφυλάξεις και διαφωνίες ως προς την πατρότητα των χειρόγραφων, αν είναι δηλαδή γραμμένα από τον Ρήγα.
Το Ινστιτούτο Διαβαλκανικής Συνεργασίας “Ρήγας Βελεστινλής” προκειμένου να τεθεί τέρμα στην πολυετή εκκρεμότητα και την υποβόσκουσα αμφισβήτηση ότι μπορεί να μην είναι γραμμένα με το χέρι του Ρήγα αξιοποίησε όλα τα διαθέσιμα επιστημονικά εργαλεία και μεθόδους για την διερεύνηση της πατρότητας των έργων.
Απευθυνθήκαμε σε γραφολόγους, παλαιογράφους καθώς και σε ομάδα ερευνητών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Συγκεκριμένα στους: Αγαμέμνων Τσελίκα, Φιλόλογο – Παλαιογράφο,
Μάγδα-Μαρία Καμπούρη, Δικηγόρο, ειδική δικαστική γραφολόγο, επιστημονική συνεργάτη ΕΚΠΑ, Κωνσταντίνο Παπαοδυσσέα, Καθηγητή Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ Ε.Μ.Π., Αικατερίνη Κορδούλη, Φιλόλογος – Παλαιογράφος, αν. Γενική Διευθύντρια Εθνικής Βιβλιοθήκης Ελλάδας. Τις απόψεις τους κατέθεσαν στην παρουσίαση του βιβλίου του Γ. Σούρλα, με συντονίστρια την Δρα. Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη, τ. Διευθύντρια Κέντρου Έρευνας Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
Στις συνταχθείσες εκθέσεις – μελέτες αναφέρεται ότι “μπορούμε να αποδώσουμε στο χέρι του Ρήγα και τα δύο χειρόγραφα τη “Δοκιμασμένη φιλία” και το “Σαγανάκι της τρέλας”, Αμφότερα έχουν γραφεί δια χειρός Ρήγα Φεραίου”. Απέδειξαν ότι η γραφή των χειρογράφων είναι όμοια με τη γραφή άλλων χειρογράφων του Ρήγα, των οποίων δεν αμφισβητείται η γνησιότητα.
Τώρα, πλέον, που οι έρευνες ολοκληρώθηκαν και διαπιστώθηκε ότι είναι έργα γραμμένα δια χειρός του Ρήγα Φεραίου και έχουμε στη διάθεσή μας μελέτες και μεταγραμμένα τα έργα από την Κισακόφ, είναι αναγκαίο να προχωρήσουμε στην αξιοποίηση της “σπουδαίας ανακάλυψης” με τα δύο έργα:
ΤΟ ΣΑΓΑΝΑΚΙ ΤΗΣ ΤΡΕΛΑΣ. Πρόκειται για θεατρικό έργο, που δεν ανέβηκε ποτέ στη σκηνή, στο οποίο ο Ρήγας εκφράζει την απέχθεια των όχι μόνο στην ηγεσία, αλλά και στο πολιτικό σύστημα της εποχής. Σατιρίζει ανελέητα τον Νικόλαο Μαυρογένη που η πύλη τον διόρισε ηγεμόνα της Βλαχίας το 1786.
Σατιρίζει τον ηγεμόνα της Βλαχίας Μαυρογένη “ως αμαθή, αγράμματο, κακοαναθερμένο” και όχι μόνο αυτούς τους χαρακτηρισμούς του προσάπτει, αλλά σε μια υποσημείωση στο χειρόγραφο έργο από το “φυσικής απάνθισμα” ο Ρήγας τον χαρακτηρίζει “ανάξιο ηγεμόνα” και το “έκτρωμα της ανθρώπινης φύσης”.
Το θεατρικό έργο μας μεταφέρει σε μια εποχή που ο Μαυρογένης πολεμά λυσσωδώς για τα συμφέροντα του Σουλτάνου, ο οποίος τον ανακήρυξε ηγεμόνα της Βλαχίας και της Μολδαβίας και τον διόρισε γενικό αρχιστράτηγο των τουρκικών δυνάμεων.
Ο Μαυρογένης παρά τις υπηρεσίες που προσέφερε, αργότερα, όταν ηττήθηκε το 1789 από τα Ρωσικά στρατεύματα πήρε ως αμοιβή τον αποκεφαλισμό κατ’ εντολή του Σουλτάνου και το κεφάλι του στάλθηκε στη πύλη.
ΔΟΚΙΜΑΣΜΕΝΗ ΦΙΛΙΑ. Θέτει ζητήματα αρχών και διαπαιδαγώγησης για την καλλιέργεια του πνεύματος. Εκπέμπει μηνύματα φιλοπατρίας και αυτοθυσίας “ο παραμικρότερος έπαινος της πατρίδας αξίζει πολύ περισσότερο από την εύνοια των βασιλέων”. Περιλαμβάνει τα προερχόμενα από τον διαφωτισμό μηνύματα της αλληλεγγύης και της ισότητας του πολιτισμού. Διατυπώνει την προτροπή όσοι βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης να εναντιώνονται στις κολακείες και φιλοδοξίες των εξουσιαστών για το δίκαιο της ζωής και της ελευθερίας.
Το λινκ της εκδήλωσης: