Θ. Φωτίου στο “Π”: Κύριε Μητσοτάκη, οι ανάπηροι δεν είναι πολίτες β’ κατηγορίας

Της
ΘΕΑΝΩΣ ΦΩΤΙΟΥ
Βουλευτού Νέας Αριστεράς Β3 Νότιου Τομέα Αθηνών

Τα τελευταία χρόνια κατακλυζόμαστε από τηλεοπτικές εικόνες αναπήρων, τη ζωή των οποίων, υποτίθεται, βελτιώνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Εστιάζοντας στην αυτόνομη διαβίωση, εξηγώ γιατί οι εικόνες αυτές συνιστούν επικοινωνιακή καταιγίδα, χωρίς δυστυχώς πραγματικό αντίκρισμα.

Η αυτόνομη διαβίωση συνδέεται άρρηκτα με την αξιοπρεπή διαβίωση, την προσβασιμότητα και την αποϊδρυματοποίηση. Ασχολήθηκα με αυτά την περίοδο 2015 – 2019 ως αρμόδια υπουργός και τα γνωρίζω καλά. Είναι θεμέλιοι λίθοι της ισοτιμίας των αναπήρων.

Επί έξι χρόνια, η Δεξιά ακολουθεί πολιτική αντίστροφης αναδιανομής εισοδήματος και πλούτου προς τους οικονομικά πανίσχυρους. Έτσι, συρρικνώνεται το κοινωνικό κράτος, με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται η ζωή των αναπήρων. Αυτό διαπιστώνει και ο Συνήγορος του Πολίτη. Ας δούμε τι συμβαίνει σήμερα και τι χρειάζεται να γίνει.

Α. Αυτονομία
Θεσμοί που διευκολύνουν την αυτόνομη διαβίωση είναι οι Στέγες Υποστηριζόμενης ή / και Ανεξάρτητης Διαβίωσης. Τις θέσπισα το 2018, ανταποκρινόμενη στην αγωνία γονέων με ανάπηρα παιδιά, για την τύχη τους όταν οι ίδιοι αποβίωναν. Οι Στέγες που έκτοτε ιδρύθηκαν από το κράτος είναι μόλις τρεις. Διότι η Δεξιά εγκατέλειψε εγκεκριμένο συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα του 2018 για 150 Στέγες, προϋπολογισμού 52 εκατ. ευρώ. Έτσι, σήμερα, ιδιώτες-ευεργέτες και γονείς αναλαμβάνουν να δημιουργήσουν Στέγες, αντί για την Πολιτεία.

Το «Βοήθεια στο Σπίτι», παρόλο που διευκολύνει εξαιρετικά την ανεξάρτητη διαβίωση αναπήρων, αφενός δεν έχει επεκταθεί σε όλους του δήμους και αφετέρου εξαρτάται από τα Κέντρα Κοινότητας, τα οποία επίσης ιδρύσαμε το 2017, αλλά σήμερα καταρρέουν.

Παταγώδης είναι και η αποτυχία του πολυδιαφημισμένου «Προσωπικού Βοηθού ΑμεΑ». Διότι το πιλοτικό πρόγραμμα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί και αξιολογηθεί, ώστε να αρχίσει πανελλαδική εφαρμογή. Αντ’ αυτού, η κυβέρνηση το παρέτεινε έως το 2027, καθώς δεν κατάφερε να υλοποιήσει τον κακό σχεδιασμό της. Ενώ προέβλεπε να διευκολυνθούν 2.000 ανάπηροι (δηλαδή ελάχιστοι), σήμερα έχουν βρεθεί μόνο 1.600 προσωπικοί βοηθοί. που καλύπτουν μόλις 1.300 ανάπηρους, δηλαδή ούτε καν τα 2/3. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι οι όροι απασχόλησης των προσωπικών βοηθών δεν είναι ικανοποιητικοί.

Χρειάζεται να επανασχεδιαστεί ο «Προσωπικός Βοηθός», να διευρυνθεί με τον «Προσωπικό Φροντιστή» και να προβλεφθούν ελκυστικοί μισθοί και εργασιακές συνθήκες. Το «Βοήθεια στο Σπίτι» χρειάζεται να συνδεθεί με το σύστημα υγείας, να αυξηθεί η χρηματοδότησή του κατά 50%, όπου υλοποιείται, και να επεκταθεί σε όλους τους δήμους. Όσον αφορά τις Στέγες, χρειάζεται να καταγραφούν οι ανάγκες, να θεσπιστούν σαφείς διαδικασίες διαχείρισης αιτημάτων και να τεθεί στόχος δημιουργίας πανελλήνιου δικτύου 1.000 Στεγών, που θα καλύπτουν 4.000 – 5.000 ανάπηρους.

Β. Αξιοπρέπεια
Η αξιοπρέπεια διασφαλίζεται με παροχές και υπηρεσίες που η Πολιτεία παρέχει στους ανάπηρους, ανεξάρτητα από το αν εργάζονται.

Κομβικό ρόλο διαδραματίζουν τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) και τα αναπηρικά επιδόματα του ΟΠΕΚΑ. Το 2016 ιδρύσαμε τον ΟΠΕΚΑ, για να δίνει όλα τα επιδόματα ψηφιακά, εξασφαλίζοντας διαφάνεια και αξιοπρέπεια σε όσους τα λαμβάνουν και καταπολεμώντας εστίες διαφθοράς. Επιπλέον, θέσπισα τον ηλεκτρονικό φάκελο αναπήρου, ώστε να διευκολυνθούν οι διαδικασίες των ΚΕΠΑ.

Δυστυχώς, η Δεξιά δεν συνέχισε τον ηλεκτρονικό φάκελο, ούτε βελτίωσε τα ΚΕΠΑ, με αποτέλεσμα ο Συνήγορος του Πολίτη να διαπιστώνει προβλήματα προσβασιμότητας, ανεπαρκή στελέχωση επιτροπών με ιατρικές ειδικότητες και καθυστερήσεις στην έκδοση γνωματεύσεων. Επιπλέον, τα ΚΕΠΑ χαρακτηρίζουν τους ανάπηρους ως «ανίκανους για εργασία», κάτι που τους στερεί το επίδομα αναπηρίας όταν βρίσκουν εργασία. Σε ερώτησή μου στη Βουλή, η κυβέρνηση αρνήθηκε να επεκτείνει για όλες τις παθήσεις και τις βλάβες τον δικό μας νόμο για νοητικά και ψυχικά ανάπηρους, στους οποίους δεν κόβεται το επίδομα όταν εργάζονται.

Όσον αφορά τα αναπηρικά επιδόματα του ΟΠΕΚΑ, εδώ η κοινωνική αναλγησία της Δεξιάς καταρρίπτει κάθε ρεκόρ. Διότι η κυβέρνηση πανηγυρίζει για αυξήσεις 8%, που στην πραγματικότητα μειώνουν την αγοραστική δύναμη αυτών των πενιχρών επιδομάτων που κατάφερα να εξασφαλίσω το 2019 (μέσα στη χρεοκοπία στην οποία, θυμίζω, η Δεξιά καταδίκασε την Ελλάδα). Το 8% ονομαστικής αύξησης από το 2019 το κατατρώει η αύξηση του γενικού πληθωρισμού κατά 16,5% και η ακρίβεια στα τρόφιμα (+34%) και στα ενοίκια (+40% – +50% ανάλογα με την περιοχή). Να γιατί ο κ. Μητσοτάκης εμπαίζει τους πολίτες, ανάπηρους και μη.

Ως Νέα Αριστερά, προτείνουμε να διπλασιαστεί το ύψος των αναπηρικών επιδομάτων, να δίνονται και σε εργαζόμενους και να ενισχυθούν τα ΚΕΠΑ οργανωτικά και με ειδικότητες.

Γ. Προσβασιμότητα
Η υποχρέωση της Ελλάδας να διασφαλίσει προσβασιμότητα δεν εκπληρώθηκε. Δεν ξεκίνησαν καν τα προγράμματα του 2022 για παρεμβάσεις σε χώρους κατοικίας και εργασίας. Η Αρχή Προσβασιμότητας κατέληξε διακοσμητική. Η Δεξιά, από τα δεκάδες δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης, διαθέτει μόλις 19,37 εκατ. για τέτοιες υποδομές.

Χρειάζεται αυστηρή τήρηση των προδιαγραφών προσβασιμότητας για όλα τα κτίρια, εντατικοποίηση ελέγχων στα δημόσια κτίρια και η Αρχή Προσβασιμότητας να σταματήσει να δημιουργεί εξαιρέσεις.

Δ. Αποϊδρυματοποίηση
Τον εμβληματικό και ψηφιακό ν. 4538/2018, για την αναδοχή και την υιοθεσία, που περιέχει και τον θεσμό της επαγγελματικής αναδοχής, τον θέσπισα το 2018. Διασφάλιζε ότι σε μια δεκαετία τα παιδιά, ανάπηρα ή μη, θα έβγαιναν από τα ιδρύματα. Η Δεξιά επιχείρησε να τον οικειοποιηθεί υπονομεύοντάς τον. Διαθέτει μόλις 6,77 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης για την επαγγελματική αναδοχή παιδιών με αναπηρία. Ο νόμος πρέπει να εφαρμοστεί και να χρηματοδοτηθεί γενναία.

Τα παραπάνω δείχνουν ότι η αντίστροφη αναδιανομή της Δεξιάς πλήττει και τους ανάπηρους. Ως Νέα Αριστερά, επιδιώκουμε να συγκροτηθεί μέτωπο πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων που θα ανατρέψει τη Δεξιά και θα εφαρμόσει πολιτικές υπέρ της πλειοψηφίας, αντί υπέρ της ολιγαρχίας.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ