Ν. Φαραντούρης στο “Π”: Εξωτερική Πολιτική: Η ολιγωρία οδηγεί σε τετελεσμένα

Του
ΝΙΚΟΛΑ ΦΑΡΑΝΤΟΥΡΗ*

Σε μεταβατικές εποχές, όταν η γεωπολιτική αστάθεια μετατρέπεται σε καθημερινή πρόκληση, η έννοια της ασφάλειας δεν είναι υπόθεση μόνο της στρατιωτικής ισχύος.

Στη σύγχρονη Ευρώπη, η ασφάλεια αφορά τη συνοχή των κοινωνιών μας, τη βιωσιμότητα των υποδομών, την κλιματική και υγειονομική ανθεκτικότητα, την προστασία των δικτύων, τον σεβασμό των θεμελιωδών αξιών που γέννησαν το συλλογικό μας εγχείρημα.

Ασφάλεια, εντέλει, σημαίνει ελευθερία χωρίς φόβο. Γι’ αυτό οφείλουμε να τη διαφυλάξουμε με καθαρό μυαλό, σταθερές αρχές και νηφάλια αποφασιστικότητα.

Η Ελλάδα, στο ευαίσθητο περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου, δεν δικαιούται να αδρανεί, ούτε να αντιδρά στις εξελίξεις με χρονική καθυστέρηση. Οφείλει να διαμορφώνει, όχι να τρέχει πίσω από τις εξελίξεις ή, ακόμη χειρότερα, τα τετελεσμένα. Και τον τελευταίο καιρό έχουν μαζευτεί πολλά.

Το ζήτημα της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης στο Σινά αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση αμέλειας ή ολιγωρίας. Εδώ και καιρό ήταν γνωστό ότι η κατάσταση χειροτερεύει, ότι οι τοπικές αρχές στην Αίγυπτο απειλούν το ιδιοκτησιακό και θρησκευτικό καθεστώς ενός ιστορικού θεσμού της Ορθοδοξίας.

Είχαμε φτάσει σε ένα προσχέδιο, και όμως φτάσαμε στον Ιούνιο χωρίς να υπάρχει διευθέτηση, αφήνοντας περιθώρια για νομικά τετελεσμένα.

Ως μέλος της Επιτροπής Προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, έθεσα ρητά το ζήτημα του σεβασμού των θρησκευτικών ελευθεριών και κάλεσα την Επιτροπή να αναστείλει τις εκταμιεύσεις της ευρωπαϊκής βοήθειας προς την Αίγυπτο, ύψους 4 δισ. ευρώ, έως ότου υπάρξει δίκαιη λύση.

Η ελληνική κυβέρνηση οφείλει τώρα να αξιοποιήσει το μομέντουμ και να εργαστεί από κοινού με το Κάιρο.

Το ίδιο ισχύει για τη Λιβύη. Η αδράνειά μας επιτρέπει στην Τουρκία να προωθεί εκ νέου το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, ενδεχομένως και με την αποδοχή του στρατηγού Χάφταρ, οι γιοι του οποίου επισκέπτονται διαδοχικά την Άγκυρα, εμβαθύνοντας τις σχέσεις με την τουρκική ηγεσία.

Σε όλα αυτά, η Τουρκία δεν λειτουργεί αποσπασματικά. Εφαρμόζει στρατηγική βάθους. Ενισχύει την παρουσία της σε Συρία, Λιβύη, Σαχέλ, Τυνησία, διεκδικώντας τον ρόλο του περιφερειακού εγγυητή.

Η Ελλάδα, από την άλλη, αντιδρά παθητικά. Αντί να προστατεύουμε το δικαίωμα βέτο των κρατών-μελών στην Ευρωπαϊκή Άμυνα, δεχόμαστε την απαλοιφή του άρθρου 218 της Συνθήκης από τον Κανονισμό SAFE, έπειτα από παρέμβαση του καγκελάριου Μερτς.

Σε κάθε μου παρέμβαση στο Ευρωκοινοβούλιο επισημαίνω σε όλους τους τόνους: το casus belli κατά της Ελλάδος δεν είναι αόριστη διαπίστωση αλλά ενεστώσα απειλή. Και γι’ αυτό, κάθε συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό σύστημα ασφαλείας αποτελεί στρατηγικό λάθος και θεσμική εκτροπή.

Η συνεργασία της Τουρκίας με ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρείες, με στόχο την «εισδοχή από το παράθυρο», δεν μπορεί να περάσει χωρίς έλεγχο. Πρέπει να θεσπιστεί δικλείδα ελέγχου μέχρι και του τελευταίου μετόχου κάθε εταιρείας που εμπλέκεται σε ευρωπαϊκά εξοπλιστικά, αν πίσω της κρύβεται χώρα που απειλεί κράτη-μέλη. Γιατί η Ελλάδα δεν το απαίτησε;

Μήπως για να μη δυσαρεστήσει τον καγκελάριο, ο οποίος επιδιώκει να αναθερμάνει τη γερμανική βιομηχανία με τουρκική συμμετοχή;

Ως μέλος της Επιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας, έχω διαβουλευτεί με τους συναδέλφους μου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και έχουμε αποφασίσει να προσφύγουμε στο Δικαστήριο της ΕΕ κατά της Επιτροπής και του Συμβουλίου για εσφαλμένη νομική βάση.

Η Συνθήκη δεν είναι κουρελόχαρτο. Θα διασφαλίσουμε τη δημοκρατική νομιμότητα και θα αποκρούσουμε κάθε στρατηγική κερκόπορτας που θέτει σε κίνδυνο την ίδια τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο κόσμος αλλάζει. Οι ισορροπίες μεταβάλλονται. Οι κρίσεις πολλαπλασιάζονται. Η Ελλάδα αναζητά τον δικό της ρόλο, και αυτός δεν μπορεί να είναι του παρατηρητή. Οφείλουμε να υπερασπιστούμε την εθνική ασφάλεια και τις ευρωπαϊκές αξίες όχι με λόγια, αλλά με έργο.

Όχι με συμβιβασμούς ευκολίας, αλλά με πολιτικό θάρρος. Στους θεσμούς, στις πρωτεύουσες, στα πεδία των αποφάσεων. Με όραμα, με στρατηγική, με σεβασμό στη συγκυρία, αλλά και στην ιστορία μας.

* Ο Νικόλας Φαραντούρης είναι Ευρωβουλευτής (The Left), Μέλος της Επιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας και Συντονιστής της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και Κάτοχος της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ