ΑΠΑΤΗΛΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ. ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΒΑΦΙΚΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ (1933-1963)
Συγγραφέας
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ
«EΓΩ ΕΙΜΑΙ ΠΟΙΗΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ». Η γνωστή φράση του Κ. Π. Καβάφη έστρεψε, ήδη από τον Μεσοπόλεμο, την καβαφική κριτική στην επίμονη αλλά και αντιφατική αναζήτηση του ρόλου της ιστορίας στην ποίησή του. Αμέσως μετά το θάνατο του ποιητή (1933), ο Τίμος Μαλάνος ισχυριζόταν πως ο Καβάφης «ταξίδεψε τη διαστροφή του στην ιστορία». Από τα ιατρικά έντυπα έως τα λαϊκά περιοδικά της εποχής, ο Καβάφης περιγράφεται ως ένας ασθενής με συμπτώματα και συμπλέγματα. Αντιδρώντας σε αυτή την άποψη, τη δεκαετία του 1940 ο Γιώργος Σεφέρης υποστήριξε πως «έξω από τα ποιήματά του ο Καβάφης δεν υπάρχει». Για τον Σεφέρη, το σπουδαιότερο μέσο που είχε ο Καβάφης για να γράψει ποίηση ήταν η « αίσθηση της Ιστορίας ». Ξετυλίγοντας αυτό το νήμα, τη δεκαετία του 1960 ο Στρατής Τσίρκας παρουσίασε έναν «πολιτικό Καβάφη», που ενδιαφερόταν ενεργά για τα ζητήματα της βρετανικής αποικίας αλλά και της ελληνικής παροικίας στην Αίγυπτο.
Στην παρούσα μελέτη εξετάζονται ιστορίες και διαμάχες της καβαφικής κριτικής (1933-1963) που δεν σχετίζονται μόνο με την ποίηση και την ιστορία αλλά και με τη σεξουαλικότητα, το μοντερνισμό, την αποικιοκρατία. Με αφορμή τον «απατηλό γέρο» της Αλεξάνδρειας, παρακολουθούμε πώς μεταμορφώνονται οι εικόνες του παρελθόντος και πώς η ποίηση γίνεται μια μορφή ιστοριογραφίας.
ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ είναι αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στη Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών. Έχει επίσης διδάξει στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Τα επιστημονικά άρθρα του καθώς και οι συμμετοχές του σε αντίστοιχα συνέδρια αφορούν το έργο πολλών νεοελλήνων λογοτεχνών (19ος-20ός αιώνας), με κύριο άξονα τη σχέση λογοτεχνίας και ιστορίας.
Στη μονογραφία του Ρομαντικά πεπρωμένα. Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης ως «εθνικός ποιητής» (Βιβλιόραμα, 2009) εξετάζει τη διαμόρφωση της «εθνικής ποίησης» τον καιρό της Μεγάλης Ιδέας. Από τις εκδόσεις του ΜΙΕΤ κυκλοφορεί, με δική του εισαγωγή, το βιβλίο Η ανάγνωση (2016). Σε συνεπιμέλεια με τον Χρήστο Δερμεντζόπουλο έχει εκδώσει τον συλλογικό τόμο Συνηθισμένοι άνθρωποι. Μελέτες για τη λαϊκή και δημοφιλή κουλτούρα (Opportuna, 2021).
Tο 2022, σε μετάφραση του Βάιου Ντάφου, επανεκδόθηκε, από τις Εκδόσεις Αμολγός, το Υπόμνημα του Αδαμάντιου Κοραή, πλαισιωμένο από εκτενή μελέτη του συγγραφέα για τις ιδέες του Διαφωτισμού. Από τις ίδιες εκδόσεις κυκλοφορεί το βιβλίο του Αθώα μάρμαρα. Μια διαμάχη για την προτομή του Θεόφιλου Καΐρη (2025).
Από τις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορεί η μονογραφία του Άγραφες ιστορίες για τις «Ακυβέρνητες Πολιτείες» του Στρατή Τσίρκα (2024). Για την «Άγρα» έχει γράψει επίσης το Επίμετρο στη νέα έκδοση του βιβλίου του Μάριου Χάκκα Τυφεκιοφόρος του εχθρού (2024).
Τέλος, έχει συμμετάσχει σε πολλούς συλλογικούς τόμους και σε αφιερώματα για το έργο του Κ.Π. Καβάφη.
Κατηγορία: Δοκίμιο, Μελέτη
ISBN: 978-960-505-680-3