Δέχονται την… πρόταση Χριστόφια για εκ περιτροπής Προεδρία, αλλά με δικαίωμα βέτο και συγκυριαρχία

Δύο σκέλη
Ο τουρκοκύπριος ηγέτης κατέθεσε την περασμένη Δευτέρα έγγραφο για τον τρόπο λειτουργίας του Υπουργικού Συμβουλίου και γενικότερα της εκτελεστικής κεντρικής εξουσίας. Σημεία του εγγράφου διοχέτευσε επιλεκτικά ο ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο Αλεξάντερ Ντάουνερ για να δημιουργήσει εντυπώσεις ότι υποχωρεί ο Έρογλου και: 1. Αποδέχεται την πρόταση Χριστόφια για εκ περιτροπής προεδρία, στο πλαίσιο της οποίας οι Τουρκοκύπριοι θα έχουν την προεδρία 1 έτος και οι Ελληνοκύπριοι 4. Βεβαίως, ο Έρογλου θέτει την εξής σαφή προϋπόθεση: ότι Πρόεδρος και αντιπρόεδρος θα διαθέτουν βέτο σε ένα Υπουργικό Συμβούλιο που θα αποτελείται από 8 ελληνοκυπρίους και 4 τουρκοκύπριους υπουργούς, με δύο στην ουσία συμπροέδρους. 2. Υποστηρίζει ότι η σταθμισμένη ψήφος θα μπορεί να εφαρμοστεί τη δεύτερη πενταετία, γεγονός που σημαίνει ότι την πρώτη πενταετία κάθε συνιστών κράτος θα εκλέξει μόνο του τον δικό του Πρόεδρο, ο οποίος εν συνεχεία θα συμμετάσχει στο Υπουργικό Συμβούλιο είτε ως Πρόεδρος είτε ως αντιπρόεδρος.

Η δική τους πρόταση
Ο ισχυρισμός ότι η τουρκική πλευρά αποδέχθηκε την πρόταση του Προέδρου Χριστόφια για εκ περιτροπής προεδρία συνιστά πλάνη, υπό την έννοια ότι πρόκειται για τουρκική πρόταση η οποία υιοθετήθηκε από τον κύπριο Πρόεδρο στη βάση της ευέλικτης πολιτικής του. Στην ουσία οι Τούρκοι αποδέχθηκαν τη δική τους πρόταση, επί της οποίας προέβαλαν ενστάσεις, προκειμένου να μελετήσουν καλά πώς θα την αναδιαμορφώσουν και πώς θα την εισηγηθούν, ώστε αφενός να εμφανισθούν ως διαλλακτικοί, αφετέρου να δημιουργήσουν, μέσω του Προεδρικού Συμβουλίου, συνθήκες κατοχύρωσης της πολιτικής και κρατικής ισότητας, όπως αυτή θα εκφράζεται μέσω του βέτο.

Το μείζον και το έλασσον
Οι Τούρκοι αποδέχονται να έχουν ένα στα πέντε συνολικά χρόνια την προεδρία στην εναλλαγή της εξουσίας, πλην όμως παίρνουν την πολιτική και κρατική ισότητα, δηλαδή τη συγκυριαρχία μέσω του βέτο! Γιατί; Διότι είναι γνωστό ότι στην περίπτωση των σύνθετων πολιτειακών σχημάτων, όπως οι ομοσπονδίες ή οι συνομοσπονδίες ή πολυεθνικά συστήματα περιφερειακής ολοκλήρωσης όπως είναι η ΕΕ, το βέτο συμβολίζει την πολιτική και πολιτειακή ισότητα ακόμη και αυτήν τη χωριστή στην ουσία κυριαρχία. Ταυτοχρόνως, με τη διατύπωση της θέσης για χωριστή εκλογή Προέδρων από τα δύο συνιστώντα κράτη, παραπέμπουν στη νομική και πολιτική λογική της πλήρους ισότητας, των δύο λαών, των δύο πηγών εξουσίας και των χωριστών κυριαρχιών, που θα συνενώνονται στο πλαίσιο της κεντρικής εξουσίας στη βάση μιας χαλαρής ομοσπονδίας συνομοσπονδιακού χαρακτήρα. Συνδυαζόμενη η θέση αυτή με το δικαίωμα του βέτο, δεν αφήνει κανένα περιθώριο σοβαρής συζήτησης. Στην προσθαφαίρεση, λοιπόν, αποδοχής της εκ περιτροπής προεδρίας με το δικαίωμα βέτο -ακόμη και αν θεωρηθεί ότι οι Τούρκοι υποχωρούν- είναι πρόδηλο ότι δίδουν το έλασσον για να πάρουν το μείζον! Τη συγκυριαρχία μέσω του Προεδρικού Συμβουλίου, στο πλαίσιο ενός συστήματος Κυβερνώσης Βουλής, όπως προτεινόταν και στο Σχέδιο Ανάν.

Στη γραμμή Ταλάτ και η τότε απόρριψη
Η πρόταση Έρογλου στηρίζεται στην αντίστοιχη του πρώην κατοχικού ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, ο οποίος το 2010 προτού αποχωρήσει από την εξουσία του «ψευδοκράτους», είχε υποστηρίξει τη σύσταση Υπουργικού Συμβουλίου με δικαίωμα βέτο. Στην πραγματικότητα, το βέτο ήταν μια από τις κύριες αιτίες κατάρρευσης της Ζυρίχης. Ταυτοχρόνως, θα παρέχει στην τουρκική πλευρά να έχει στην ουσία συμπροεδρία, ασχέτως εάν ο Τουρκοκύπριος θα είναι αντιπρόεδρος. Η κυπριακή κυβέρνηση το 2010 είχε χαρακτηρίσει την πρόταση Ταλάτ, που είναι στην ίδια γραμμή με αυτήν του κ. Έρογλου, ως συνομοσπονδιακή και απαράδεκτη.

Στόχος της διαρροής
Η διαρροή της περασμένης Τετάρτης έγινε για να δοθεί άλλοθι στα όσα απαράδεκτα συμβαίνουν στις συνομιλίες και να παρουσιαστούν οι διχοτομικοί σχεδιασμοί ως τουρκικές υποχωρήσεις, ακόμη και ως αντίδωρο στα δώρα Χριστόφια, και ότι τώρα είναι η σειρά των Ελληνοκυπρίων να προσφέρουν νέα δώρα. Επειδή, μάλιστα, η Λευκωσία έχει δώσει πολλά στις συνομιλίες, αυτό το οποίο περιμένουν οι Τούρκοι να κατοχυρώσουν μέσω της κατανομής των εξουσιών είναι η συγκυριαρχία, προκειμένου να έχει η λύση τον συνομοσπονδιακό διχοτομικό χαρακτήρα στη βάση των «δύο συνιστώντων κρατών».