Χρ. Χαλαζιάς: Υπάρχει νόμος για το άσυλο, αλλά παραβιάζεται από την εξουσία
Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Η. ΧΑΛΑΖΙΑ
Ο βασιλιάς της Σπάρτης και επικεφαλής των Ελλήνων στη μάχη των Πλαταιών, Παυσανίας, καταδικάστηκε από τους Εφόρους, τους μόνους αρμόδιους να δικάσουν για έσχατη προδοσία έναν βασιλιά στη Σπάρτη.
Ο καταδικασμένος, για να αποφύγει όσα προέβλεπε η απόφαση των Εφόρων, κατέφυγε στον ναό της Χαλκιοίκου Αθηνάς, όπου δεν μπορούσε κανείς να τον καταδιώξει, επειδή οι αρχαίοι ναοί χαρακτηριζόταν με νόμο ως χώροι ασύλου.
Τότε οι Έφοροι αποφάσισαν να χτίσουν έναν τοίχο, έτσι ώστε ο Παυσανίας να μην έχει καμιά επικοινωνία με τον έξω κόσμο.
Για να κατανοήσει κάποιος την έννοια και τη λειτουργία του πανεπιστημιακού ασύλου στη σύγχρονη εποχή, πρέπει να γνωρίζει τις ρίζες του.
Από την αρχαιότητα πολλά πράγματα έχουν αλλάξει, όπως και από τον Μεσαίωνα, που η καταδίωξη σταματούσε όταν ο καταδιωκόμενος κατέφευγε σε κάποια εκκλησία και έμπαινε κάτω από την προστασία του Θεού, καθότι η υποβολή στην προστασία ήταν συνάμα και υποβολή στη δικαιοδοσία του Θεού, που αναλάμβανε πια αυτός την κρίση και την τιμωρία. Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο η πολιτική εξουσία απέφευγε να επεμβαίνει στα μεσαιωνικά πανεπιστήμια, που βρίσκονταν έτσι κι αλλιώς κάτω από την απείρως αυστηρότερη εξουσία της Εκκλησίας.
Στα ακραία καθεστώτα το πανεπιστημιακό άσυλο θεωρήθηκε θεσμός αυτονόητος, κατοχυρωμένος νομοθετικά, όπως και στη χώρα μας, αλλά παραβιαζόταν συνέχεια από την εξουσία, όπως τον Φεβρουάριο του 1973 στη Νομική και τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου στο Πολυτεχνείο, τον Νοέμβριο του 1985 στην κατάληψη του Χημείου και τον Νοέμβριο του 1991, όταν δεκάδες νεαροί είχαν βρει καταφύγιο στο Πολυτεχνείο. Τον Αύγουστο του 1994 η αστυνομία εισβάλλει στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας και τον Νοέμβριο του 1995 στο Πολυτεχνείο, έχοντας και πάλι λάβει άδεια από τη Σύγκλητο, και συλλαμβάνει 47 νέους.
Γεγονός πάντως είναι ότι ο σημερινός νόμος (άρθρο 5) δίνει λειτουργική διάσταση στο άσυλο, κατοχυρώνοντας την ακαδημαϊκή ελευθερία και την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, καθώς ο πανεπιστημιακός χώρος είναι χώρος ελευθερίας, όπου επιτελείται η επιστημονική έρευνα.
Ο νόμος αυτός όμως δεν εφαρμόζεται για διάφορους λόγους, όπως η έλλειψη βούλησης ή πολιτικού θάρρους, πολιτικές ιδεοληψίες, κομματικές εξαρτήσεις και εξωπανεπιστημιακά συμφέροντα.
Η μη εφαρμογή του νόμου και η αντιπαράθεση μεταξύ της πανεπιστημιακής ηγεσίας και των αρμόδιων οργάνων έχει ως αποτέλεσμα να δίνεται η δυνατότητα να γίνονται καταστροφές, έκτροπα, ακόμη και κακουργήματα μέσα στον χώρο του πανεπιστημίου και γύρω από αυτόν.
Η εξουσία σήμερα καταγγέλλει τη σχέση μεταξύ πανεπιστημίου και εξουσίας, στην οποία βασίζεται το πανεπιστημιακό άσυλο. Και τι θέλει η εξουσία; Μα, φυσικά, την κατάργηση του ασύλου. Όχι βέβαια για να καταστείλει τις ιδέες, αλλά για να αναπτύξει την αστυνομική καταστολή εξεγέρσεων του φοιτητικού κινήματος. Δεν πρόκειται εδώ λοιπόν περί ελεύθερων ιδεών, τις οποίες μπορεί κάποιος σε ομαλούς καιρούς να ανεχθεί, αλλά πρόκειται περί πράξεων, τις οποίες οφείλει να αντικρούσει η εξουσία πιο δραστικά. Πώς; Με μια αντίστοιχη αναμόρφωση των διατάξεων του πανεπιστημιακού ασύλου.
Η συζήτηση όμως για το πανεπιστημιακό άσυλο γίνεται κάθε φορά με έναν σχεδόν τυπικό, επετειακό τρόπο, για την πολιτική εκμετάλλευση της στιγμής. Δεν λαμβάνει υπόψη της κανέναν από αυτούς τους λόγους. Αντιμετωπίζει τη λειτουργία του ασύλου ως ένα γεγονός που το συνιστούν συγκεκριμένες ενοχλητικές πράξεις. Προσπαθεί να το αναλύσει σαν μια δυσάρεστη εικόνα που προκαλεί δυσφορία και εμποδίζει τους φοιτητές να παρακολουθήσουν τα μαθήματά τους. Η εξουσία έχει τη νοοτροπία των Εφόρων της Αρχαίας Σπάρτης, καθώς θέλει να χτίσει τον τοίχο με νόμους, χωρίς δημόσιο διάλογο, στηριζόμενη μόνο στην εικονική πραγματικότητα.
Φωτό: aixmi.gr