Γ. Ποταμιάνος: Η συρρίκνωση της Σοσιαλδημοκρατίας και η μάχη της Κεντροαριστεράς
Του
ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ
Το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών έδωσε το έναυσμα για την εντατικοποίηση της μάχης ΣΥΡΙΖΑ – ΚΙΝΑΛ για την οριστική επικράτηση στον χώρο της λεγόμενης Κεντροαριστεράς. Η μάχη οξύνεται με δηλώσεις στελεχών, που παρατηρούν πως δεν εξελέγησαν, ενώ μια σύμπραξη με τον ΣΥΡΙΖΑ μπορούσε να δημιουργήσει συνθήκες επικράτησης στις εκλογές.
Από την πλευρά του, ο Αλ. Τσίπρας θέλει να επιτύχει την ολοκλήρωση της κυριαρχίας του στον χώρο, τώρα που η πόλωση με τον Κυρ. Μητσοτάκη κράτησε το εκλογικό ποσοστό του ψηλά.
Όμως και στο στρατόπεδο του ΣΥΡΙΖΑ δεν περνά απαρατήρητο πως πολλά στελέχη παραμερίστηκαν και έμειναν εκτός Βουλής, με τις μεταγραφές από το ΚΙΝΑΛ αλλά και τη Δεξιά.
Επομένως, ο τρόπος που διεξάγεται αυτή η μάχη αφήνει έξω το περιεχόμενο της πολιτικής. Και αυτό το γεγονός είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Στις τελευταίες ευρωεκλογές οι ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες συρρικνώθηκαν, λόγω της απουσίας διαφορετικού πολιτικού προτάγματος από τους χριστιανοδημοκράτες.
Το αποτέλεσμα ήταν να αγνοηθούν στο μοίρασμα των κορυφαίων θέσεων της Ένωσης. Ο υποψήφιος για την προεδρία της Κομισιόν Τίμερμανς έμεινε εκτός. Προσπαθώντας να ανατρέψουν τις εξελίξεις, διέδωσαν τον μύθο της ανάκαμψης της Σοσιαλδημοκρατίας στην Σκανδιναβία. Διαφήμισαν μάλιστα τη νίκη τους στη Δανία. Και όμως τα ποσοστά τους στη Δανία μειώθηκαν. Όπως παντού.
Τι όμως οδήγησε στη συρρίκνωση της Σοσιαλδημοκρατίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο; Όταν το 1957 προχωρούσε η ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, ο γάλλος σοσιαλδημοκράτης Μαντές – Φρανς δήλωνε: «Υπάρχουν δύο τρόποι για να επιβληθεί μια δικτατορία. Ο πρώτος είναι να συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες ένας ισχυρός άνδρας στο εσωτερικό μιας χώρας. Ο δεύτερος είναι να εκχωρηθεί εθνική κυριαρχία σε έναν υπερεθνικό οργανισμό, ο οποίος στο όνομα μιας οικονομικής ορθολογικότητας θα επιβάλει κανόνες που θα άρουν την εθνική κυριαρχία και τη δημοκρατία».
Καθώς τα χρόνια περνούσαν και η τελωνειακή ένωση στα πρώτα στάδια προωθούσε το ενδοκοινοτικό εμπόριο και γιγάντωνε την εσωτερική αγορά, οι σοσιαλδημοκράτες ξέχασαν την προειδοποίηση του Μαντές – Φρανς. Η αρχή έγινε στη Μ. Βρετανία, όπου ο Τ. Μπλερ πείστηκε από τον Κλίντον για την αξία του «τρίτου δρόμου», που οδήγησε στην υιοθέτηση μεγάλου μέρους της ατζέντας της Μ. Θάτσερ. Μετά από αυτόν, ο Σρέντερ, στη Γερμανία, με τις μεταρρυθμίσεις Χαρτς άλλαξε το μοντέλο των γερμανών σοσιαλδημοκρατών και προετοίμασε το έδαφος για την κυριαρχία της Άνγκ. Μέρκελ.
Το ίδιο έγινε στη Γαλλία, όπου, μετά την περίοδο Μιτεράν, ο Ολάντ με ακρίβεια οδήγησε στην εξαέρωση των σοσιαλιστών και την κυριαρχία Μακρόν, ο οποίος κατέληξε στους ευρωπαίους φιλελεύθερους. Στην Ελλάδα, μετά τον θάνατο του Ανδρ. Παπανδρέου, η περίοδος Σημίτη οδήγησε στο εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ, ενώ η διακυβέρνηση Τσίπρα οδήγησε στον μεταμοντέρνο ΣΥΡΙΖΑ.
Τα τελευταία είκοσι χρόνια οι σοσιαλδημοκράτες στην Ευρωζώνη δεν προστάτευσαν επαρκώς το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο. Η ποιότητα της ανθρώπινης εργασίας υποβαθμίστηκε και το κοινωνικό κράτος αποδομείται. Έτσι βλέπουν κάθε φορά που γίνονται εκλογές πάντα τα ποσοστά τους να μειώνονται με τουλάχιστον 7%.
Ο Τίμερμανς δεν έκρυψε τον θυμό του. Πώς όμως δεν θυμάται πως όταν ο ίδιος ήταν επίτροπος, ο φίλος του στο ολλανδικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα Ντάισελμπλουμ επέβαλε ανερυθρίαστα στους Έλληνες μείωση μισθών, πετσόκομμα συντάξεων, περικοπή κοινωνικών δαπανών, υποβάθμιση της υγείας και της παιδείας, μείωση του ΑΕΠ, φτωχοποίηση, υπονόμευση της ανάπτυξης λόγω των πλεονασμάτων κ.λπ.; Συνάδει, άραγε, αυτή η πολιτική της ηγεσίας με τις αξίες της Σοσιαλδημοκρατίας; Προφανώς όχι.
Οι ευρωπαίοι πολίτες, φοβούμενοι πλέον για τον εαυτό τους την εφαρμογή του ελληνικού πειράματος, αποστρέφονται τους σοσιαλδημοκράτες. Στο δίδυμο CDU – SPD έχει προστεθεί πλέον η ομάδα των Φιλελευθέρων, με τη συμμετοχή των βουλευτών του Μακρόν. Η στήριξη Μακρόν διασφαλίζει τη συνέχεια της κυρίαρχης συνεργασίας CDU και SPD, που χρειάζονται πλέον την ομάδα των Φιλελευθέρων (Φερχόφστατ – Μακρόν) για να διατηρήσουν τον έλεγχο της πλειοψηφίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που εμφανίζεται σημαντική παρουσία των ευρωσκεπτικιστών.
Το γεγονός πως ο Αλ. Τσίπρας στρίβει το τιμόνι για να καταστήσει τον ΣΥΡΙΖΑ σοσιαλδημοκρατικό κόμμα προσλαμβάνεται από πολλούς στην Ευρώπη ως το ελληνικό παράδοξο. Τι συμβαίνει, άραγε; Θεωρεί ο Αλ. Τσίπρας πως δεν είναι ανεκτή η Αριστερά στην Ευρωζώνη; Και ποιο θα είναι το πολιτικό του πρόταγμα σε σχέση με το ΚΙΝΑΛ, που είναι ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος; Ιδιαίτερα τη στιγμή που πολλοί στη βάση της δοκιμαζόμενης Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας ξαναθυμούνται τα λόγια του Μαντές – Φρανς.