Ν. Στραβελάκης: Το Brexit και οι ευρωεκλογές
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Η Παρασκευή 29 Μαρτίου ήταν η ημερομηνία που η Βρετανία θα αποχωρούσε από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντ’ αυτού, σύμφωνα με το BBC, το Βρετανικό Κοινοβούλιο εκλήθη να ψηφίσει εκ νέου για το πρώτο μέρος της συμφωνίας αποχώρησης που διαπραγματεύθηκε τα δύο τελευταία χρόνια η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι.
Το τμήμα αυτό της συμφωνίας αφορά το νομικά δεσμευτικό κείμενο που προσδιορίζει το χρονοδιάγραμμα αποχώρησης και τα θέματα προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών είτε είναι Βρετανοί που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ είτε πολίτες των υπολοίπων χωρών της ΕΕ με συμφέροντα στη Βρετανία.
Αφορά επίσης το θέμα των συνόρων με την Ιρλανδία. Δηλαδή, η συμφωνία, καλείται να εξασφαλίσει ότι η Βόρεια Ιρλανδία θα βρεθεί σε ειδικό δασμολογικό καθεστώς με την ΕΕ και τα σύνορά της με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας δεν θα είναι «σκληρά» ευρωπαϊκά σύνορα. Το δεύτερο μέρος της συμφωνίας, που δεν τέθηκε σε ψηφοφορία, αφορά μια πολιτική διακήρυξη αρχών για τη μελλοντική σχέση της Βρετανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δηλαδή, είναι ένα μη δεσμευτικό νομικά κείμενο. Τελικά η Μέι έχασε και αυτή την ψηφοφορία με μεγάλη διαφορά αλλά δήλωσε: «θα συνεχίσω να μάχομαι για συντεταγμένο Brexit». Με άλλα λόγια δεν παραιτείται.
Από τη συζήτηση των δεδομένων της συμφωνίας αποχώρησης είναι σαφές ότι η κ. Μέι έχει εξασφαλίσει ότι θα υπάρχει ειδικό δασμολογικό καθεστώς για τη Βόρεια Ιρλανδία ενώ έχει αντιμετωπίσει το σύνολο των τεχνικών προβλημάτων που μπορεί να ανακύψουν. Επιπλέον, νομίζω ότι όλοι καταλαβαίνουν ότι ένα μη δεσμευτικό κείμενο, όπως η πολιτική διακήρυξη, δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία ώστε να καθυστερεί μια συμφωνία που ρυθμίζει τόσο σημαντικά ζητήματα.
Γεννάται λοιπόν το ερώτημα ποιος είναι ο λόγος που το Κοινοβούλιο καθυστερεί τόσο στην ψήφιση της συμφωνίας διακινδυνεύοντας να οδηγήσει τη χώρα σε «άτακτη αποχώρηση»; Η απάντηση περιέργως δεν έρχεται από το κυβερνητικό στρατόπεδο των Tories, οι οποίοι μάλιστα ψήφισαν όλοι τη συμφωνία, αλλά από την αξιωματική αντιπολίτευση, δηλαδή το κόμμα των Εργατικών.
Πριν από κάτι παραπάνω από έναν μήνα, στις 18 Φεβρουαρίου του 2019, επτά βουλευτές του εργατικού κόμματος ανεξαρτητοποιήθηκαν. Στις επιστολές ανεξαρτητοποίησής τους, αφού εκστομίζουν ένα κάρο ανοησίες από περί υποτιθέμενου αντισημιτισμού του κ. Κόρμπιν, επειδή κατά το παρελθόν τόλμησε να δηλώσει αλληλέγγυος με τους Παλαιστίνιους, μας λένε το «μυστικό». Αποχώρησαν από το Εργατικό Κόμμα επειδή δε ζήτησε νέο δημοψήφισμα για την παραμονή ή την αποχώρηση από την ΕΕ. Αυτός είναι και ο λόγος όλης της κωλυσιεργίας. Ένα Κοινοβούλιο που σε ποσοστό 80% ήταν με την παραμονή στην ΕΕ δεν μπορεί να αποδεχτεί την ήττα του στο δημοψήφισμα και σκαρφίζεται κάθε λογής τερτίπια ώστε να καθυστερήσει ή ιδανικά να ακυρώσει την απόφαση του δημοψηφίσματος.
Βέβαια όλοι ξέρουμε ότι τα αστικά Κοινοβούλια δεν υπάρχουν έξω από τα αστικά συμφέροντα. Στο Βρετανικό Κοινοβούλιο συγκρούονται τμήματα της αστικής τάξης της Βρετανίας που στη συντριπτική της πλειοψηφία ήταν με την παραμονή ενώ ένα μικρότερο τμήμα στήριξε το Brexit. Αμφότερες οι πλευρές επηρεάζουν βουλευτές και από τα δύο μεγάλα κόμματα. Αποτέλεσμα είναι η διαρκής πολιτική κρίση όπου η Μέι δεν παραιτείται παρόλο που έχει απολέσει τη δεδηλωμένη ενώ οι βουλευτές της δεν ανεξαρτητοποιούνται ώστε να μην τη ρίξουν.
Από την άλλη επιχειρούν να τσαλακώσουν τον Κόρμπιν με τις ανεξαρτητοποιήσεις και να του δείξουν ότι ακόμα και αν εκλεγεί πρωθυπουργός θα είναι ένας αδύναμος πρωθυπουργός αφού η κοινοβουλευτική του ομάδα θα είναι όπως εκείνη της Μέι. Μπορεί να γίνει ο εκλεκτός τους μόνο αν τους βγάλει από τη δύσκολη θέση ζητώντας νέο δημοψήφισμα. Συγχρόνως εκβιάζουν και τις υπόλοιπες αστικές τάξεις της Ευρώπης με το φάντασμα της άτακτης εξόδου. Ήδη η κρίση μεταφέρθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπου ο Τουσκ καλεί έκτακτη συνάντηση κορυφής στις 10 Απριλίου.
Όσον αφορά την εργατική τάξη και την κοινωνία, τόσο στη Βρετανία όσο και στην Ευρώπη, αυτοί οι εκβιασμοί της αστικής τάξης και των εκπροσώπων της είναι κενοί περιεχομένου. Ούτε Βρετανοί εργάτες έχουν νιτερέσα στην ΕΕ ούτε εργάτες από τις χώρες της ΕΕ νιτερέσα στη Βρετανία. Οι αστικές αντιθέσεις γύρω από το Brexit λοιπόν τον μόνο που αποδυναμώνουν είναι την αστική τάξη στο σύνολό της. Αυτό αντανακλάται και στην κρίση του εγχειρήματος της Ενωμένης Ευρώπης.
Έτσι πριν από τις ευρωεκλογές του Μαΐου, που όλοι μας λένε τα κεφάλια μέσα γιατί παραμονεύει η Ακροδεξιά, πρέπει να αναλογιστούμε μήπως όλες αυτές οι εκκλήσεις δεν είναι παρά προσπάθειες της αστικής τάξης να αποκτήσει τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση στην αντιμετώπιση της δικής της κρίσης. Σε αυτές τι συνθήκες η ψήφος στις δυνάμεις της αποδέσμευσης από το ευρώ και την ΕΕ δεν είναι απλά ψήφος διαμαρτυρίας, είναι και ψήφος διεκδίκησης αφού ο αντίπαλος μοιάζει και είναι αδύναμος.