Το άνοιγμα της Ουάσινγκτον στη Λευκωσία  δοκιμάζει τις αντοχές του Ερντογάν

Το άνοιγμα της Ουάσινγκτον στη Λευκωσία δοκιμάζει τις αντοχές του Ερντογάν

-Κρίσιμος μήνας για το «μέτωπο» από Έβρο έως Κύπρο
-Δεν θα αφήσουμε ελεύθερο το πεδίο στους πειρατές της θαλάσσης, λέει ο τούρκος Πρόεδρος 
-Κρίσιμο τεστ η γεώτρηση της Exxon Mobil που θα γίνει την Πέμπτη

Η αντίστροφη μέτρηση για την ώρα της κρίσης στην κομβική για ολόκληρη την περιοχή και το πλέγμα των ελληνοτουρκικών και τουρκοκυπριακών σχέσεων κυπριακή ΑΟΖ έχει αρχίσει, καθώς το πλωτό γεωτρύπανο της Exxon Mobil και της Qatar Petroleum (το υπό βρετανική σημαία «Stena Icemax») αναμένεται να α­γκυροβολήσει στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ εντός των προσεχών 24ώρων.

Η Άγκυρα, με ένα μπαράζ δηλώσεων σε ανώτατο επίπεδο, κυρίως από τον Πρόεδρο Ερντογάν και τον υπουργό Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, έσπευσε να εκτοξεύσει απειλές που δεν αφορούσαν μόνο την Κύπρο αλλά και την Ελλάδα, δημιουργώντας έτσι ένα ενιαίο μέτωπο από τις εκβολές του Έβρου μέχρι και την κυπριακή ΑΟΖ. Αυτό διευκολύνει την Άγκυρα, εφόσον επιλέξει να αντιδράσει επί του πεδίου στη γεώτρηση της Exxon Mobil.

Γνωρίζοντας όμως ότι δεν μπορεί εύκολα να απειλήσει έναν αμερικανικό κολοσσό, έχει τη δυνατότητα να επιλέξει άλλο σημείο στο εκτεταμένο αυτό μέτωπο, εάν θεωρήσει ότι μία κρίση εξυπηρετεί τα συμφέροντά της και μπορεί να αποτρέψει άλλες ενέργειες, είτε είναι νέες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ είτε κινήσεις για επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων.

Ο Ταγίπ Ερντογάν, στην τελετή παράδοσης της τρίτης κατά σειρά κορβέτας που ναυπηγήθηκε στην Τουρκία, περιέγραψε το πλαίσιο που θα κινηθεί από δω και πέρα η Τουρκία: «Δεν θα επιτρέψουμε με κανέναν τρόπο τις προσπάθειες σφετερισμού του φυσικού πλούτου στην Ανατολική Μεσόγειο, που δικαιούται η Τουρκία και η ‘‘Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου’’. Όσοι νομίζουν πως στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο θα μπορέσουν να κάνουν βήματα χωρίς την Τουρκία ήδη έχουν καταλάβει πόσο λάθος κάνουν. Όπως εμείς δώσαμε το μάθημα στους τρομοκράτες στη Συρία, με τον ίδιο τρόπο δεν θα αφήσουμε ελεύθερο το πεδίο στους πειρατές των θαλασσών».

Στην ίδια τελετή ο υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ συνέχισε τις απειλές, επαναλαμβάνοντας το νέο δόγμα περί «γαλάζιας πατρίδας», το οποίο αναφέρεται στην ανάκτηση της θαλάσσιας ισχύος της Τουρκίας και στη διεκδίκηση κυριαρχίας επί θαλασσίων ζωνών που θεωρεί ότι της ανήκουν:
«Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις μας και οι ναυτικές δυνάμεις μας, όλοι μας, δεν θα επιτρέψουμε να επαναληφθούν αυτές οι προκλήσεις. Όλοι πρέπει να γνωρίζουν ότι θα κάνουμε όλα τα απαραίτητα βήματα για να προστατεύσουμε τα συμφέροντα και δικαιώματά μας. Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ οι συνομιλητές μας να παραβιάσουν το δίκαιο, τα ιστορικά δικαιώματα και τα συμφέροντά μας στη θάλασσά μας, στη ‘‘γαλάζια πατρίδα μας’’.

Όλοι πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν έχει καμία τύχη επιτυχίας κάποιο σχέδιο στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο, στο οποίο δεν συμμετέχει η Τουρκία και η ‘‘Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου’’».
Με δεδομένο αυτό το «μανιφέστο» της Άγκυρας, η γεώτρηση της Exxon Mobil, που αναμένεται να ξεκινήσει στις 15 Νοεμβρίου, είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς η Τουρκία δεν διεκδικεί ευθέως το οικόπεδο 10, αλλά αμφισβητεί το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να παραχωρήσει το οικόπεδο αυτό σε ξένη εταιρεία, επικαλούμενη τα δικαιώματα της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου».

Ο κ. Ερντογάν, ευρισκόμενος σε μια πολύ δύσκολη καμπή στις σχέσεις με την Ουάσινγκτον και τον Πρόεδρο Τραμπ, γνωρίζει ότι δεν μπορεί να διαβεί τον Ρουβίκωνα και να επιχειρήσει να παρενοχλήσει ή να παρεμποδίσει τις εργασίες του αμερικανικού πετρελαϊκού κολοσσού. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα καταθέσει τα όπλα…

Η Ουάσινγκτον, ως αποτέλεσμα και της γνώστης, επιφυλακτικής έως εχθρικής στάσης του διπλωματικού κατεστημένου, που πρόσκειται στον πυρήνα της κυβέρνησης Τραμπ, έναντι της Τουρκίας, έχει στείλει ξεκάθαρα μηνύματα στην Άγκυρα. Τόσο με την παρουσία στην περιοχή ισχυρών ναυτικών δυνάμεων, που είναι μεν στραμμένες στη Συρία, αλλά περιπολούν και στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και με τη διεξαγωγή πολυεθνικών ασκήσεων, με τη συμμετοχή και ισραηλινών και ελληνικών δυνάμεων, στην κυπριακή ΑΟΖ. Όμως το πιο σημαντικό γεγονός που έχει ανησυχήσει την Άγκυρα είναι όσα συνέβησαν στην επίσκεψη που πραγματοποίησε την περασμένη εβδομάδα στην Ουά­σινγκτον ο κύπριος υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης.

Στη διάρκεια της επίσκεψης αυτής θεσμοθετήθηκε η συνεργασία Κύπρου – ΗΠΑ στον τομέα της ασφάλειας με την υπογραφή της Δήλωσης Προθέσεων Κύπρου – ΗΠΑ, όπου για πρώτη φορά Λευκωσία και Ουάσινγκτον προχωρούν σε συγκεκριμένο καθορισμό του πλαισίου συνεργασίας τους σε θέματα ασφάλειας. Ο κ. Χριστοδουλίδης είχε σειρά επαφών με τον υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας Τζον Μπόλτον, τον βοηθό ΥΠΕΞ για ευρωπαϊκές υποθέσεις Γουές Μίτσελ και τον υφυπουργό Εξωτερικών, αρμόδιο για Ενεργειακούς Πόρους, Φράνσις Φάνον.

Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, οι δύο υπουργοί Εξωτερικών συζήτησαν για θέματα ασφάλειας και συνεργασίας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, την ουσιαστική συμβολή της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ανάπτυξη της περιφερειακής συνεργασίας στην περιοχή, ενώ αντάλλαξαν απόψεις για περιφερειακά και διεθνή θέματα κοινού ενδιαφέροντος.

Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών επαναβεβαίωσε κατά τη συνάντηση με τον κ. Χριστοδουλίδη τη συνεπή θέση των Ηνωμένων Πολιτειών υπέρ του δικαιώματος της Κυπριακής Δημοκρατίας να ασκεί τα κυριαρχικά δικαιώματα εντός της αποκλειστικής οικονομικής της ζώνης και επανέλαβε την υποστήριξη της Ουάσινγκτον προς τις, κυπριακής ιδιοκτησίας, προσπάθειες για επανένωση της Κύπρου στη βάση της διζωνικής – δικοινοτικής ομοσπονδίας, προς όφελος όλων των Κυπρίων.

Η εξέλιξη αυτή προβληματίζει και ενοχλεί την Άγκυρα, αφού βλέπει ξαφνικά την Ουάσινγκτον να στηρίζει στη Συρία τους Κούρδους, που η ίδια θεωρεί τρομοκράτες και μακρύ χέρι του PKK, και στην Ανατολική Μεσόγειο, εκτός από τη στρατηγική συνεργασία με το Ισραήλ και την Αίγυπτο (χώρες με τις οποίες έχει εχθρικές σχέσεις ο Ερντογάν), να αναπτύσσει στρατηγικό διάλογο και για θέματα ασφάλειας με την Κυπριακή Δημοκρατία, με την οποία όχι μόνο έχει ε­χθρικές σχέσεις, αλλά ούτε καν αναγνωρίζει η Τουρκία…

Το επόμενο διάστημα θα είναι κρίσιμο, όχι μόνο λόγω των αντιδράσεων της Τουρκίας αλλά και γιατί υπάρχουν δύο κρίσιμα ραντεβού για την ελληνική διπλωματία.
Το πρώτο είναι η επίσκεψη του κ. Τσίπρα στην Κωνσταντινούπολη και η συνάντησή του με τον Ταγίπ Ερντογάν. Μία επίσκεψη που, αν και πρέπει να ενταχθεί στο πλαίσιο των επαφών ώστε να μην κλείνουν οι δίαυλοι επικοινωνίας, είναι προφανές ότι δεν μπορεί υπό τις παρούσες συνθήκες να παραγάγει ουσιαστικά αποτελέσματα, αλλά αντιθέτως μπορεί να οδηγήσει σε επικαιροποίηση των προβλημάτων και των αντιθέσεων.

Το δεύτερο ραντεβού είναι αυτό που είχε κλείσει ο Νίκος Κοτζιάς με τον αμερικανό ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο για τον Δεκέμβριο, όπου θα συζητούσαν τη θεσμοθέτηση της στρατηγικής σχέσης των δύο χωρών, που θα αποτελέσει το θεμέλιο της νέας, αναβαθμισμένης συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ σε θέματα ασφάλειας. Δυστυχώς, η ημερομηνία που είχε κλείσει το ραντεβού συμπίπτει με τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ και έτσι ακόμη δεν έχει γίνει γνωστό τι θα πράξει ο κ. Τσίπρας. Ωστόσο είναι προφανές ότι σε μια τέτοιου επιπέδου διαπραγμάτευση η Ελλάδα δεν μπορεί να εκπροσωπηθεί από αναπληρωτή υπουργό…

Το επόμενο διάστημα λοιπόν θα είναι εξαιρετικά κρίσιμο, γιατί κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια τις προθέσεις και τις «αντοχές» του κ. Ερντογάν και εάν θα επιχειρήσει να προκαλέσει αντιπερισπασμό με προκλήσεις σε άλλα σημεία του μετώπου Αλεξανδρούπολη – κυπριακή ΑΟΖ, ώστε να καθυστερήσει ή να βραχυκυκλώσει τη συνέχιση των σχεδιασμών της Ελλάδας και της Κύπρου…

Κωνσταντίνος Τσάκαλος


Σχολιάστε εδώ