Θέλει αλλαγή η νοοτροπία μας

Μιλάει για τη δισκογραφία, για τα cd που προσφέρουν οι εφημερίδες, για τη διαφωνία του με τα τάλεντ σόου, για το λάιφ στάιλ στο οποίο σύρθηκε ο Έλληνας. Και ότι οι εποχές δεν κάνουν τις μουσικές και τα ταλέντα, αλλά οι εποχές εμπνέουν τους πραγματικούς δημιουργούς.

Μιλάει και για τα… οικογενειακά του, για το ότι τσακώνεται με την Άννα Νταλάρα, μετά την εκλογή της ως βουλευτή ΠΑΣΟΚ. Τσακωνόμαστε συχνά. Εγώ είμαι πιο επιθετικός, εκείνη είναι πιο μεθοδική.

Αυτά και η συνέντευξη με τον Γιώργο Νταλάρα αρχίζει, χωρίς κιθάρα και τύμπανα…

*

// Η δισκογραφία έχει τελειώσει;
Τι έφταιξε;

«Έφταιξαν πολλά. Έφταιξε πρώτα από όλα η χαμηλή ποιότητα, η απορρόφηση των εταιρειών από τις μεγάλες πολυεθνικές, η γενική κρίση, η τηλεόραση, οι ακριβές τιμές του cd, η πειρατεία, το παράνομο κατέβασμα από το διαδίκτυο. Αυτό που δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε και εκεί πρέπει να βασιστούμε -και κυρίως οι νέοι μουσικοί- είναι ότι τελειώνει μεν η δισκογραφία όπως τη μάθαμε συμβατικά, όμως δεν τελειώνει το τραγούδι, η μουσική, η έμπνευση. Είμαι αισιόδοξος ότι το τέλος θα φέρει μια καινούργια αρχή. Ο κόσμος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς μουσική».

// Θα κυκλοφορούσατε το νέο σας cd μέσα από εφημερίδα;

«Πιθανόν. Αν μου εξασφάλιζαν τα ποιοτικά εχέγγυα της παραγωγής και μάλιστα θα προτιμούσα ιδανικά να εκδώσω ένα νέο υλικό πειραματικό. Ξέρετε, ένας από τους λόγους της κρίσης των πωλήσεων ήταν και ο αφανισμός των μικρών δισκάδικων. Δηλαδή σταμάτησαν να υπάρχουν τα σημεία πώλησης…».

// Υπάρχει ένας Θεοδωράκης, ένας Χατζιδάκις σήμερα; Οι εποχές κάνουν τις μουσικές, τα ταλέντα, τα τραγούδια;

«Και βέβαια δεν υπάρχουν. Οι εποχές δεν κάνουν τις μουσικές, τα ταλέντα και τα τραγούδια, όμως οι εποχές των κοινών οραμάτων εμπνέουν τους πραγματικούς δημιουργούς».

// Ένας Πάριος, μια Μαρινέλλα, μια Αλεξίου, ένας Μητροπάνος, ένας νέος Νταλάρας υπάρχει σήμερα; Μετά από εσάς, τι;

«Αναφέρεστε σε πολύ άξιους συναδέλφους από διαφορετικά είδη όμως τραγουδιού. Άξιους και επιτυχημένους συναδέλφους, που όμως δεν εκπροσωπούν τα ίδια είδη τραγουδιού και ο καθένας, όπως είναι φυσικό, έχει τη δική του πορεία. Προφανώς με ρωτάτε αν υπάρχουν σήμερα νέοι καλλιτέχνες με την προσωπικότητα ή το ταλέντο ή την επιτυχία ή τη διάρκεια ή και τα τέσσερα μαζί. Αυτό ξέρετε είναι μια μεγάλη κουβέντα και νομίζω ότι αυτό θα το κρίνει ο χρόνος, όχι όμως ο εγγύς, ο χρόνος σε διάρκεια πολύ πολύ αργότερα».

// Εσάς σας έχει φιλοξενήσει πολλές φορές το Ηρώδειο, το Μέγαρο Μουσικής… Κάποιους άλλους, όχι… Και όσοι δεν παίρνουν το ΟΚ είναι δυσαρεστημένοι και μιλάνε για κλίκες…

«Αλήθεια; Φαίνεται ότι είμαι απομονωμένος αρκετά τον τελευταίο καιρό. Δεν το έχω πάρει χαμπάρι. Εγώ δεν μπορώ να σας απαντήσω ποιος πρέπει να τραγουδάει πού, τυπικά. Τυπικά αποφασίζουν οι φορείς ή τα διοικητικά συμβούλια σύμφωνα με τα καταστατικά τους. Ουσιαστικά αν με ρωτάτε, μπορώ να σας πω τη γνώμη μου. Ότι ανάλογα με το είδος του μουσικού υλικού, της παραγωγής αλλά και της φυσιογνωμίας του κάθε καλλιτέχνη, η επιλογή είναι μάλλον φανερή και εύκολη. Άλλο υλικό διαλέγει κανείς για μια καινούργια παραγωγή στο Μέγαρο ή στο Ηρώδειο, άλλο σε μια συναυλία διαμαρτυρίας σε ένα μεγάλο στάδιο, άλλα τραγούδια παίζει σε μια μουσική σκηνή και άλλα τραγούδια παίζονται σε ένα νυχτερινό κέντρο. Οποιαδήποτε άλλη απόπειρα νομίζω είναι μίζερη και δήθεν. Κάθε άνθρωπος έχει την ιστορία του και ο κάθε χώρος τη δική του. Άρα δεν είναι θέμα διοικητικών αποφάσεων. Είναι θέμα ουσίας και αισθητικής».

// Τι έχετε να πείτε για τις λεγόμενες Μουσικές Ακαδημίες και τους κριτές των τάλεντ σόου;

«Δεν τα παρακολουθώ και δεν συμφωνώ. Είμαι εντελώς αντίθετης νοοτροπίας. Σκεφτείτε ότι εάν εγώ ζητήσω σε ένα νέο παιδί ή μου ζητήσει να κάνει μια ακρόαση σε ένα στούντιο, συμμερίζομαι τόσο πολύ την αγωνία του σαν να ήμουν εγώ στη θέση του. Τυχαίνει, ας πούμε, να είναι μουσικοί στο στούντιο και τους βγάζω έξω για να αισθανθεί ο νέος άνθρωπος καλύτερα και να συγκεντρωθεί σε αυτό που κάνει. Και μου λέτε να βγει στην τηλεόραση μπροστά σε όλον τον κόσμο, να δώσει την ψυχή του για λίγα λεπτά δημοσιότητας και να κερδίσει τι; Και για πόσο; Είναι κάτι που με ξεπερνάει».

// Τη στιγμή που η πίστα και η δισκογραφία περνούν κρίση γιατί βγάζουν τα κανάλια το ένα τάλεντ σόου μετά το άλλο;

«Ακριβώς εξαιτίας αυτής της κρίσης. Γιατί διασκεδάζουν και γελάνε τζάμπα, αγωνιούν τζάμπα σε ένα προκατασκευασμένο και καλοστημένο ή κακοστημένο παζάρι. Είναι ένα γλέντι. Το γλέντι στις λαϊκές αγορές που πουλάνε φρέσκα φρούτα και λαχανικά δεν είναι καλύτερο, πιο αυθόρμητο, πιο αυθεντικό και πιο χρήσιμο; Εκεί τουλάχιστον υπάρχει πραγματικός ανταγωνισμός».

// Η τηλεόραση τι ρόλο έχει παίξει στην ηθο-ρύπανση της εποχή μας;

«Τον μέγιστο».

// Η χώρα μας θεωρείται από τους Ευρωπαίους εταίρους ως αναξιόπιστη.

Εδώ εμφανίζονται συνολικά οι ελληνικές κυβερνήσεις να παραποίησαν στατικά στοιχεία για να μπούμε στην ΟΝΕ, αλλά και να έπαιξαν με αυτό που λέγεται δημιουργική λογιστική… Πιστεύετε ότι μπορούμε να αλλάξουμε την εικόνα;

«Σαφέστατα έχουν γίνει σημαντικά λάθη που έχουν στοιχίσει την αξιοπιστία μας, αλλά δεν είμαστε οι μόνοι υπεύθυνοι για το “προπατορικό αμάρτημα” της δημιουργικής λογιστικής. Και ασφαλώς δεν το λέω εγώ αυτό. Το έχουν πει και επιφανείς οικονομολόγοι. Από εκεί και πέρα, δεν σημαίνει ότι υπάρχει πάντα έστω και στο παραπέντε η ευκαιρία να φροντίσουμε και τα του οίκου μας. Πρώτα από όλα για να βελτιώσουμε τη δική μας κατάσταση, την αξιοπιστία μας, αλλά και να θωρακίσουμε τη χώρα μας».

// Σας ανησυχεί έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα στο Κυπριακό;

«Γνωρίζετε τους δεσμούς μου και την ευαισθησία μου για την Κύπρο. Πιστεύω ότι είναι πάλι μια πολύ κρίσιμη περίοδος. Όλοι αντιλαμβανόμαστε τις πιέσεις που ασκεί και η Τουρκία και η Αγγλία και η Αμερική. Όπως πιστεύω ότι για άλλη μια φορά ο κυπριακός λαός θα κάνει αυτό που πρέπει. Ένα σημείο θέλω να προσθέσω μόνο. Επειδή βλέπω πολλούς ανθρώπους να μιλάνε για το Κυπριακό άσχημα και άτσαλα, φαντάζομαι όχι από πρόθεση, παρακαλώ και αγωνιώ να μελετήσουν αυτό το θέμα λίγο πιο βαθιά και με περισσότερα στοιχεία. Αυτό που έχει πάντα για μένα σημασία είναι η στήριξη που οφείλουμε στην Κύπρο, όχι μόνο συναισθηματικά, αλλά και σαν εγγυήτρια δύναμη. Έχει, ξέρετε, μεγάλη σημασία αυτή η συμπόρευση, όχι μόνο ηθικά αλλά και επί της ουσίας».

// Πώς βλέπετε την πρόθεση της κυβέρνησης για χορήγηση της ελληνικής ιθαγένειας σε μετανάστες;

«Θεωρώ ανεπιφύλακτα ότι ήταν μια από τις σημαντικότερες και γενναιότερες πρωτοβουλίες της καινούργιας κυβέρνησης. Αυτό έλειπε. Τα παιδιά που γεννήθηκαν εδώ, μεγάλωσαν εδώ, μετέχονται της ελληνικής παιδείας, τα παιδιά που οι γονείς τους εργάζονται νόμιμα στον τόπο μας, πληρώνουν εισφορές, να επιθυμούν να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια και να μην μπορούν; Θεωρώ αυτό το θέμα αδιαπραγμάτευτο και οποιαδήποτε συζήτηση και επιχείρημα εκ του πονηρού, που πλήττει τη δημοκρατικότητά μας, την αξιοπρέπεια και την πολιτική μας ευθιξία σαν λαό».

// Την οικονομική κρίση πάλι οι φτωχοί θα την πληρώσουν; Γιατί δεν πιάνουν όσους τα έφαγαν; Αυτούς που ήταν σε καίριες θέσεις και χειρίστηκαν τα χοντρά κονδύλια;

«Δίκαιες οι ερωτήσεις και οι αγωνίες σας. Ρωτάτε τα αυτονόητα και ασφαλώς το βάρος των μέτρων δεν πρέπει να πέσει στους ίδιους, στην ασθενέστερη τάξη. Νομίζω ότι με το νέο φορολογικό καθεστώς να διευκρινιστεί η διεύρυνση της φορολογητέας ύλης και να γίνει σαφής σε όλους η κλιμάκωση της φορολόγησης σύμφωνα με τα εισοδήματα. Για να δώσεις κίνητρο σε μια τέτοια κρίση. Στους ανέργους, στους συνταξιούχους, στους μισθωτούς των 700 και των 800 ευρώ, κίνητρο να αντέξουν δηλαδή. Και ιδιαίτερα στους νέους να συνταχθούν στην προσπάθεια ενός αναπτυξιακού μέλλοντος έστω και μακροπρόθεσμα, πρέπει να φορολογήσεις γενναία τους έχοντες και τους κατέχοντες».

// Γιατί η χώρα μας στα μεγάλα εθνικά θέματα κάνει βήματα πίσω ενώ αυτά βρίσκονται σε κόκκινη γραμμή; Πόση σημασία έχει αυτό που είπε ο Γιώργος Παπανδρέου, ότι η οικονομική χρεοκοπία επηρεάζει την εθνική μας άμυνα και κυριαρχία;

«Ένα κράτος δεν είναι μόνο ο στρατός, δεν είναι μόνο η διπλωματία. Είναι το όλον. Ηθικόν και ουσιαστικόν. Και το πόσο σοβαρός και σταθερός και διεκδικητικός είσαι, το δείχνεις μέσα από όλες τις εκφάνσεις της δημόσιας ζωής. Σε αυτό έχει δίκιο ο Παπανδρέου».

// Ευθύνες για τη χρεοκοπία μήπως έχουμε όλοι μας; Μήπως τα δάνεια και οι κάρτες, η καλοπέραση και ο νεοπλουτισμός μας έγινε δεύτερη φύση;

«Ασφαλώς. Η χρεοκοπία είναι και αποτέλεσμα νοσηρών προτύπων. Έχουν γνώση οι φύλακες. Αυτή η συντεχνία που διοχέτευσε αυτό το πλαστικό χρήμα, είναι ο κύριος υπεύθυνος».

// Πώς έγινε ο Έλληνας του λάιφ στάιλ, εκεί που ήταν άνθρωπος του μεροκάματου;

«Μα, δεν έγινε. Σύρθηκε σε μια εικονική πραγματικότητα ζωής, που τον έκανε να χάσει τον αυθορμητισμό του και πολλές φορές και την αξιοπρέπειά του».

// Τι θα αλλάζατε στην Ελλάδα; Τη νοοτροπία μας, την παιδεία μας;

«Τη νοοτροπία μας. Αυτή την επίκτητη νοοτροπία που αναφέρατε πιο πάνω και την πολιτική νοοτροπία εξάρτησης από μικροκομματισμούς και συμφέροντα. Και ασφαλώς θα επένδυα τα πάντα στην παιδεία και στη μάθηση. Θεωρώ ότι είμαστε έξυπνος λαός, χρειαζόμαστε μέσα, υποδομή και κίνητρα».

// Μας θέλει αυτή η χώρα με παιδεία ή τη συμφέρει να είμαστε μάζα; Είναι κονδύλι αυτό που δίνεται τόσα χρόνια για τον πολιτισμό;

«Εδώ δεν φταίνε πάντα οι πολιτικοί. Φταίει η έλλειψη υποδομής. Μας λείπει ένα σύγχρονο μοντέλο, παράδειγμα αν θέλετε πολιτισμού».

// Σας έχει κοστίσει τόσα χρόνια καλλιτεχνικά ή και ως άνθρωπο στην ψυχολογία σας -έχετε δεχτεί πόλεμο και κριτική- που λέτε τη γνώμη σας; Εδώ κατηγορηθήκατε μέχρι και για τα ρεμπέτικα στο Ηρώδειο και στο Μέγαρο…

«Καθόλου. Θα μου είχε κοστίσει πολύ αν αυτολογοκρινόμουν. Καθόλου δεν μου αρέσει να είμαι το καλό παιδί που έχει μόνο φίλους και λέει σε όλα ναι. Όπως επίσης δεν μου αρέσει να μην κάνω λάθη, γιατί μαθαίνω από τα λάθη μου. Όσο για τα ρεμπέτικα, είμαι πολύ περήφανος που μπήκαν στο Ηρώδειο και στο Μέγαρο. Είναι τεράστιας αξίας, που γράφτηκαν πολλές φορές σας πληροφορώ για διανοούμενους και στηρίχθηκαν από διανοούμενους».

// Πώς είναι να είστε σύζυγος πολιτικού; Τσακώνεστε με την Άννα Νταλάρα για την πολιτική;

«Πολύ συχνά τσακωνόμαστε, γιατί εκτιμάει ο ένας τη γνώμη του άλλου και τη λαμβάνει υπόψη του. Διαφωνούμε όμως είναι το πιο σωστό. Εγώ είμαι πιο επιθετικός, εκείνη πιο μεθοδική».

// Η αλλαγή από πού θα έρθει; Από τη νέα γενιά; Τη βλέπετε να αγωνίζεται ή να έχει παραδοθεί από την ανεργία, την ανασφάλεια, τα προβλήματα στο περιβάλλον και την κατανάλωση;

«Στηριζόμαστε στους νέους και ελπίζουμε. Τόπος χωρίς νεολαία πρωτοπόρα, “επιθετική”, ανατρεπτική, είναι τόπος που μαραζώνει. Αρκετά μείναμε εμείς μπροστά. Χρωστάμε στα παιδιά μας, σε όλα τα παιδιά, τη γενναιοδωρία μας, τις συμβουλές μας, την πείρα μας, για να φτιάξουν το δικό τους μέλλον».

// Για να αλλάξουν οι ηγέτες πρέπει να αλλάξουν οι άνθρωποι; Πώς σας φαίνεται που στην Κοπεγχάγη οι ισχυροί της Γης δεν τα βρήκαν για τη μείωση των ρύπων;

«Γιατί εσείς περιμένατε να τα βρουν τόσο εύκολα; Φυσικά και ήταν απογοητευτικά τα αποτελέσματα. Πάλι καλά που πήγαν. Η πρόοδος δυστυχώς θα είναι πολύ αργή, ενώ το πρόβλημα είναι πολύ ισχυρό. Ακόμη και ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της μετανάστευσης οφείλεται στις κλιματικές αλλαγές».

// Τέλος, όσα γίνονται στην Αριστερά σας λυπούν, την ώρα που η Ελλάδα τη χρειάζεται ενωμένη;

«Ναι, με στενοχωρεί πολύ, αλλά, από την άλλη μεριά, και αυτό είναι κάτι που με έκανε περήφανο από μικρό παιδί, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην Αριστερά ανήκει κυρίως η διανόηση. Και από αυτή την άποψη άνθρωποι με ελεύθερα πνεύματα και αυξημένη κρίση, είναι φυσικό να διαφωνούν. Είναι νομοτέλεια».